Πριν αρχίσω με τις παρατηρήσεις, θα ήθελα να θέσω κάποια disclaimers (ας μου επιτραπεί ο αγγλικός όρος)
Οι συναντήσεις βαρύνουσας σημασίας για εμένα, ήταν εκείνες των χωριών, ειδικά εκείνων που απέχουν αρκετά από τις πόλεις, μιας και εκεί υπάρχει μικρότερη ανθρώπινη παρέμβαση και η αναπαραγωγή γίνεται με τα κριτήρια της...φύσης, όποια και να είναι αυτά.
Πλέον δεν αποτελεί καμία έκπληξη ότι οι συναντήσεις όλο και πληθαίνουν στις πόλεις, λίγο το πιο έμπειρο μάτι, λίγο το ότι ανέβηκε η δημοτικότητα, λίγο το ότι είναι εξαιρετικός σκύλος συντροφιάς; Όπως και να 'χει, πλέον συναντώ κοκόνια πολύ συχνά σε σχέση με παλαιότερα. Για μένα (και όχι μόνο), αυτό που κάνει ένα μικρόσωμο μακρόστενο τριχωτό σκύλο κοκόνι, είναι κατά κύριο λόγο ο χαρακτήρας τους και κατά τι λιγότερο η μορφολογία η οποία είναι σαφώς σημαντική αλλά υπάρχουν ανεκτές αποκλίσεις.
Για ένα περίεργο (στα μάτια μου) λόγο, τα κοκόνια που έχω συναντήσει σε ορεινές περιοχές είναι λίγο μικρότερα σε μέγεθος από εκείνα των αγροτικών περιοχών της πεδιάδας. Είναι σαφώς και λιγότερα σε αριθμό, στα ορεινά οι συνθήκες είναι δυσκολότερες και οι σκύλοι εργασίας πολύ πιο απαραίτητοι, αφήνοντας ενδεχομένως λιγότερο χώρο για σκύλους συντροφιάς. Θα έλεγα πως τα περισσότερα ορεινά κοκονοειδή που συνάντησα κυμαίνονταν στα: ως 5,5 κιλά τα θηλυκά και 6,5 τα αρσενικά. Του κάμπου από την άλλη όπως και στα περίχωρα των πόλεων ανέρχονται μέχρι και 8-9 (10 κάποιες φορές), κιλά. Εκείνα που ζουν στις πόλεις, ανήκουν σε όλο το φάσμα, δεν μπορώ εύκολα να τα κατηγοριοποιήσω.
Στις αγροτικές περιοχές, κάθε δρόμος έχει και το κοκόνι του. Τα "αλεπουδόσκυλα" όπως κάποιοι αποκαλούν, είναι τα σκυλάκια του...πατακίου! Σε κάποια χωριά του Θεσσαλικού κάμπου, κυριολεκτικά το καλοκαίρι βλέπεις ανά 5 πατάκια και ένα κοκόνι να την αράζει, που μόλις ακούσει αμάξι να περνά, αρχίζει το τρέξιμο και τις φωνές, για να προστατέψει την ιδιοκτησία του.
Παρ' όλο που θεωρείται σκύλος-φύλακας μικρών οικόσιτων ζώων, δεν έχω δει ποτέ κοκόνι εν ώρα εργασίας... Ούτε έχω ακούσει κάποιον να τα χρησιμοποιεί έτσι. Εκτός αν στην εργασία συμπεριλάβουμε τα πολλά κοκόνια που βλέπω πάνω στα τρακτέρ με το αφεντικό, τα οποία ξέρουν πως να μπουν και πως να βγουν, περιμένουν καρτερικά την σπορά η όποια άλλη εργασία να τελειώσει, για να ξαναμπούν μέσα ώστε να επιστρέψουν σπίτι. Σαφώς η "φύλαξη" είναι το ατού τους, σκύλος συναγερμός με τα όλα του (μόνο τηλέφωνο την αστυνομία που δεν παίρνει), κάτι που προσωπικά θεωρώ απαραίτητο χαρακτηριστικό για ένα κοκόνι, όμως οι περισσότεροι στην επαρχία θα διαφωνούσαν, δεν βλέπουν έναν σκύλο που εκτελεί χρέη εργασίας, μα ένα φασαριόζικο κοντό μάγκα.
Και μιας και είπα φασαριόζικο, τα "καμπίσια" (ας μου επιτραπεί και αυτή η έκφραση) που συνάντησα είναι πολύ πιο loud, από τα ορεινά. Τα ορεινά που συνάντησα, θα έλεγα πως κρατούν στάση προειδοποίησης του στόχου, λοκάρισμα, γρύλισμα σήκωμα τρίχας και δείχνουν δόντια. Εκείνα της πεδιάδας, κάνουν πραγματικά σαματά. Τρέχουν πάνω κάτω γαβγίζοντας δυνατά και χωρίς σταματημό. Σαν να φωνάζουν "Μήηηηηηηηητσο, ξύπνα ρε Μήτσο, ήρθαν οι κακοί, βγες να τους σκίσεις". Σε κάποιες περιπτώσεις είδα και σήκωμα τρίχας, πάντως κρατούν μια στάση περισσότερο συναγερμός παρά φύλακας.
Το τρίχωμα τώρα, είναι κάτι που μου κάνει εξίσου εντύπωση. Όλα τα δείγματα που συνάντησα, είχαν σαν κοινό στοιχείο τον διπλό μανδύα και το κατά τόπους μακρύτερο τρίχωμα (ουρά, λαιμός, κοιλιά κλπ). Όμως, σαν γενική παρατήρηση, θα μπορούσα πολύ χοντρικά να χωρίσω αυτόν τον τύπο σκύλου, σε δύο υποκατηγορίες (ακόμα και αν δεν συμφωνεί αυτό με το πρότυπο), τα κοντότριχα και τα μακρύτριχα. Η επικρατέστερη εκδοχή, είναι ακριβώς στην μέση, μεσαίο θα έλεγα τρίχωμα με κατά τόπους πιο φουντωτό και μακρύ τρίχωμα. Όμως, έχω συναντήσει κάμποσα με αρκετά πιο κοντό τρίχωμα, διατηρώντας παράλληλα το κατά τόπους μακρύτερο. Τα ελάχιστα δείγματα Αλωπεκίδας που συνάντησα στην Θεσσαλία, 4 στο σύνολο, τα 3 είχαν το τρίχωμα που περιγράφω, μόνο 1 είχε λίγο μακρύτερο τρίχωμα σαν κοκόνι. Πιθανώς κάποια μίξη; Δεν γνωρίζω.
Τώρα για αυτά που αναφέρω ως μακρύτριχα, που είναι και τα πιο σπάνια θα έλεγα, είχαν πραγματικά μακρύ τρίχωμα. Σε όσα κοκόνια είχα, το τρίχωμα πάντα γινόταν πιο φουντωτό τον Χειμώνα, αλλά εδώ δεν εννοώ αυτό. Αναφέρομαι σε σκύλους με μακρύ και πολύ τρίχωμα, σαν αυτό του Volpino Italiano (το οποίο εικάζεται πως είναι συγγενική φυλή, αν όχι η ίδια που μεταφέρθηκε από την Ελλάδα στην Σικελία και Ιταλία, ή αντίστροφα), με την διαφορά ότι δεν στέκεται όρθια η τρίχα. Θα αναρωτηθεί κάποιος μήπως πρόκειται για κάποια μίξη φυλών που έμοιαζε με κοκόνι. Δύσκολα, θα απαντήσω μια και είδα τέτοιον σκύλο, σε λίγο πιο "αποκομμένη" περιοχή που αμφιβάλλω πως κάποιος είχε σκυλάκι ράτσας και το ζευγάρωσε με μικρόσωμο κοκόνι. Μπορεί να είναι και έτσι, βέβαια. Δεν θα επεκταθώ παραπάνω, γιατί τα δείγματα είναι λίγα. Δίπλα στο σπίτι μου ζει ένα τέτοιο μακρύτριχο πρώην αδεσποτάκι, θα το φωτογραφήσω για μια πιο πλήρη εικόνα.
(Συνεχίζεται...)
- Οι παρατηρήσεις αυτές είναι προφανώς δικές μου και σε καμία περίπτωση δεν απεικονίζουν απόλυτα την πραγματικότητα, μιας και οι συναντήσεις είναι τυχαίες και δεν αφορούν το σύνολο των σκύλων της Ελλάδας ούλης...
- Δεν είμαι ειδήμων, μελετώ τα κοκόνια από όταν μπήκαν στην ζωή μου 7 χρόνια πριν, μια λάτρης της φυλής με ένα υποτυπώδες (ελλιπές θα έλεγα) αρχείο.
- Θα αναφερθεί πολλές φορές η λέξη "κοκόνι", είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσω πως θα χρησιμοποιήσω τον όρο για τον σκύλο τύπου κοκόνι, που δεν είναι απαραίτητα απόλυτα εντός προτύπου, μιας και συμπεριλαμβάνοντας σκύλους "τύπου", μπορούμε να συζητήσουμε εκτενέστερα για δείγματα ανά την Ελλάδα και τις όποιες παραλλαγές τους.
- Θεωρώ περιττή την έννοια "ημίαιμο κοκόνι" στην παρούσα φάση, μιας και δεν τίθεται τόσο θέμα καθαροαιμίας στην φυλή αυτή, αλλά η μορφολογία και ο χαρακτήρας που το χαρακτηρίζουν προτυπικό ή μη...
- Στις αναφορές δεν συμπεριλαμβάνω την φυλή Αλωπεκίς, είναι ορθόωτη και πρόκειται για διαφορετική φυλή, πολύ εύκολη να την διαχωρίσει ακόμα και το πιο αρχάριο μάτι.
- Δυστυχώς, φωτογραφικό υλικό θα μπορέσω να προσθέσω αργότερα, μόλις φτιάξω τον σκληρό μου (σνιφ)
Οι συναντήσεις βαρύνουσας σημασίας για εμένα, ήταν εκείνες των χωριών, ειδικά εκείνων που απέχουν αρκετά από τις πόλεις, μιας και εκεί υπάρχει μικρότερη ανθρώπινη παρέμβαση και η αναπαραγωγή γίνεται με τα κριτήρια της...φύσης, όποια και να είναι αυτά.
Πλέον δεν αποτελεί καμία έκπληξη ότι οι συναντήσεις όλο και πληθαίνουν στις πόλεις, λίγο το πιο έμπειρο μάτι, λίγο το ότι ανέβηκε η δημοτικότητα, λίγο το ότι είναι εξαιρετικός σκύλος συντροφιάς; Όπως και να 'χει, πλέον συναντώ κοκόνια πολύ συχνά σε σχέση με παλαιότερα. Για μένα (και όχι μόνο), αυτό που κάνει ένα μικρόσωμο μακρόστενο τριχωτό σκύλο κοκόνι, είναι κατά κύριο λόγο ο χαρακτήρας τους και κατά τι λιγότερο η μορφολογία η οποία είναι σαφώς σημαντική αλλά υπάρχουν ανεκτές αποκλίσεις.
Για ένα περίεργο (στα μάτια μου) λόγο, τα κοκόνια που έχω συναντήσει σε ορεινές περιοχές είναι λίγο μικρότερα σε μέγεθος από εκείνα των αγροτικών περιοχών της πεδιάδας. Είναι σαφώς και λιγότερα σε αριθμό, στα ορεινά οι συνθήκες είναι δυσκολότερες και οι σκύλοι εργασίας πολύ πιο απαραίτητοι, αφήνοντας ενδεχομένως λιγότερο χώρο για σκύλους συντροφιάς. Θα έλεγα πως τα περισσότερα ορεινά κοκονοειδή που συνάντησα κυμαίνονταν στα: ως 5,5 κιλά τα θηλυκά και 6,5 τα αρσενικά. Του κάμπου από την άλλη όπως και στα περίχωρα των πόλεων ανέρχονται μέχρι και 8-9 (10 κάποιες φορές), κιλά. Εκείνα που ζουν στις πόλεις, ανήκουν σε όλο το φάσμα, δεν μπορώ εύκολα να τα κατηγοριοποιήσω.
Στις αγροτικές περιοχές, κάθε δρόμος έχει και το κοκόνι του. Τα "αλεπουδόσκυλα" όπως κάποιοι αποκαλούν, είναι τα σκυλάκια του...πατακίου! Σε κάποια χωριά του Θεσσαλικού κάμπου, κυριολεκτικά το καλοκαίρι βλέπεις ανά 5 πατάκια και ένα κοκόνι να την αράζει, που μόλις ακούσει αμάξι να περνά, αρχίζει το τρέξιμο και τις φωνές, για να προστατέψει την ιδιοκτησία του.
Παρ' όλο που θεωρείται σκύλος-φύλακας μικρών οικόσιτων ζώων, δεν έχω δει ποτέ κοκόνι εν ώρα εργασίας... Ούτε έχω ακούσει κάποιον να τα χρησιμοποιεί έτσι. Εκτός αν στην εργασία συμπεριλάβουμε τα πολλά κοκόνια που βλέπω πάνω στα τρακτέρ με το αφεντικό, τα οποία ξέρουν πως να μπουν και πως να βγουν, περιμένουν καρτερικά την σπορά η όποια άλλη εργασία να τελειώσει, για να ξαναμπούν μέσα ώστε να επιστρέψουν σπίτι. Σαφώς η "φύλαξη" είναι το ατού τους, σκύλος συναγερμός με τα όλα του (μόνο τηλέφωνο την αστυνομία που δεν παίρνει), κάτι που προσωπικά θεωρώ απαραίτητο χαρακτηριστικό για ένα κοκόνι, όμως οι περισσότεροι στην επαρχία θα διαφωνούσαν, δεν βλέπουν έναν σκύλο που εκτελεί χρέη εργασίας, μα ένα φασαριόζικο κοντό μάγκα.
Και μιας και είπα φασαριόζικο, τα "καμπίσια" (ας μου επιτραπεί και αυτή η έκφραση) που συνάντησα είναι πολύ πιο loud, από τα ορεινά. Τα ορεινά που συνάντησα, θα έλεγα πως κρατούν στάση προειδοποίησης του στόχου, λοκάρισμα, γρύλισμα σήκωμα τρίχας και δείχνουν δόντια. Εκείνα της πεδιάδας, κάνουν πραγματικά σαματά. Τρέχουν πάνω κάτω γαβγίζοντας δυνατά και χωρίς σταματημό. Σαν να φωνάζουν "Μήηηηηηηηητσο, ξύπνα ρε Μήτσο, ήρθαν οι κακοί, βγες να τους σκίσεις". Σε κάποιες περιπτώσεις είδα και σήκωμα τρίχας, πάντως κρατούν μια στάση περισσότερο συναγερμός παρά φύλακας.
Το τρίχωμα τώρα, είναι κάτι που μου κάνει εξίσου εντύπωση. Όλα τα δείγματα που συνάντησα, είχαν σαν κοινό στοιχείο τον διπλό μανδύα και το κατά τόπους μακρύτερο τρίχωμα (ουρά, λαιμός, κοιλιά κλπ). Όμως, σαν γενική παρατήρηση, θα μπορούσα πολύ χοντρικά να χωρίσω αυτόν τον τύπο σκύλου, σε δύο υποκατηγορίες (ακόμα και αν δεν συμφωνεί αυτό με το πρότυπο), τα κοντότριχα και τα μακρύτριχα. Η επικρατέστερη εκδοχή, είναι ακριβώς στην μέση, μεσαίο θα έλεγα τρίχωμα με κατά τόπους πιο φουντωτό και μακρύ τρίχωμα. Όμως, έχω συναντήσει κάμποσα με αρκετά πιο κοντό τρίχωμα, διατηρώντας παράλληλα το κατά τόπους μακρύτερο. Τα ελάχιστα δείγματα Αλωπεκίδας που συνάντησα στην Θεσσαλία, 4 στο σύνολο, τα 3 είχαν το τρίχωμα που περιγράφω, μόνο 1 είχε λίγο μακρύτερο τρίχωμα σαν κοκόνι. Πιθανώς κάποια μίξη; Δεν γνωρίζω.
Τώρα για αυτά που αναφέρω ως μακρύτριχα, που είναι και τα πιο σπάνια θα έλεγα, είχαν πραγματικά μακρύ τρίχωμα. Σε όσα κοκόνια είχα, το τρίχωμα πάντα γινόταν πιο φουντωτό τον Χειμώνα, αλλά εδώ δεν εννοώ αυτό. Αναφέρομαι σε σκύλους με μακρύ και πολύ τρίχωμα, σαν αυτό του Volpino Italiano (το οποίο εικάζεται πως είναι συγγενική φυλή, αν όχι η ίδια που μεταφέρθηκε από την Ελλάδα στην Σικελία και Ιταλία, ή αντίστροφα), με την διαφορά ότι δεν στέκεται όρθια η τρίχα. Θα αναρωτηθεί κάποιος μήπως πρόκειται για κάποια μίξη φυλών που έμοιαζε με κοκόνι. Δύσκολα, θα απαντήσω μια και είδα τέτοιον σκύλο, σε λίγο πιο "αποκομμένη" περιοχή που αμφιβάλλω πως κάποιος είχε σκυλάκι ράτσας και το ζευγάρωσε με μικρόσωμο κοκόνι. Μπορεί να είναι και έτσι, βέβαια. Δεν θα επεκταθώ παραπάνω, γιατί τα δείγματα είναι λίγα. Δίπλα στο σπίτι μου ζει ένα τέτοιο μακρύτριχο πρώην αδεσποτάκι, θα το φωτογραφήσω για μια πιο πλήρη εικόνα.
(Συνεχίζεται...)
