Βασικές αρχές ενέσιμης αναισθησίας στο σκύλο και τη γάτα Βασικές αρχές ενέσιμης αναισθησίας στο σκύλο.
[FONT="]Γενικά [/FONT]
[FONT="]Η γενική αναισθησία στο σκύλο είναι γενικά εύκολη διαδικασία και όταν χορηγείται σωστά σε νεαρά και υγιή ζώα είναι αρκετά ασφαλής. Ωστόσο, η γενική αναισθησία της γάτας έχει αρκετά προβλήματα και, ακόμα και σε υγιή ζώα, η θνησιμότητα δεν είναι αμελητέα. Οι γάτες στρεσάρονται πολύ εύκολα, εμφανίζουν συχνά λαρυγγόσπασμο, έχουν αυξημένα πνευμονογαστρικά αντανακλαστικά και, λόγω του μικρού μεγέθους τους, είναι εύκολη η υπερδοσία. [/FONT][FONT="]Γενικά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μικροί σκύλοι. [/FONT]
[FONT="]Πριν από τη χορήγηση γενικής αναισθησίας (ακόμα και μόνο ηρέμησης) θα πρέπει να λαμβάνεται πλήρες ιστορικό του ζώου, να μετράται το βάρος του, να λαμβάνεται υπόψη η πρόσφατη χορήγηση φαρμάκων και τα συμπτώματα που εμφανίζει το ζώο, καθώς και προηγούμενη χορήγηση αναισθησίας (αντίδραση σε κάποιο φάρμακο). Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει τον έλεγχο της θρεπτικής κατάστασης (παχυσαρκία, καχεξία, αφυδάτωση), του κυκλοφορικού και αναπνευστικού συστήματος (καρδιακή συχνότητα, ρυθμός, ποιότητα σφυγμού, ακρόαση θώρακα, ΧΑΤ, επισκόπηση βλεννογόνων), του ΚΝΣ (επίπεδο συνείδησης, συμπεριφορά), τη θερμοκρασία του σώματος και την ψηλάφηση της κοιλίας. Οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν κρίνονται απαραίτητες σε υγιή, νεαρά ζώα που θα υποβληθούν σε μικρής διάρκειας και σοβαρότητας επεμβάσεις. Στα πολύ νεαρά και ηλικιωμένα ζώα θα πρέπει να γίνεται γενική αιματολογική εξέταση και επιπλέον να ελέγχεται η λειτουργικότητα των νεφρών ([/FONT][FONT="]BUN[/FONT][FONT="], κρεατινίνη) και του ήπατος (ηπατικά ένζυμα). Αν από το ιστορικό ή την κλινική εξέταση προκύπτουν υποψίες για οργανικό πρόβλημα πρέπει να γίνονται οι ανάλογες εξετάσεις.[/FONT]
[FONT="]Πριν από τη χορήγηση γενικής αναισθησίας θα πρέπει να τηρείται νηστεία τουλάχιστον 6 ωρών (2-4 στο σκύλο
, και αποχή από το νερό μέχρι 2 ώρες πριν. Επίσης θα πρέπει να ελέγχεται η παθολογικής κατάστασης που απειλεί τη ζωή του ζώου, η οποία όμως δεν πρέπει να καθυστερεί τη χειρουργική επέμβαση όταν αυτή είναι η μόνη θεραπεία (π.χ. πυομήτρα). Για τη χορήγηση ενέσιμης αναισθησίας είναι απαραίτητη η σωστή και ασφαλής τοποθέτηση ενδοφλέβιου καθετήρα.[/FONT]
[FONT="]Προαναισθητική αγωγή (προνάρκωση) [/FONT]
[FONT="]Η προαναισθητική αγωγή ενδείκνυται σχεδόν πάντοτε γιατί βοηθάει στη συγκράτηση του ζώου, μειώνει το [/FONT][FONT="]stress[/FONT][FONT="], μειώνει τη δόση των αναισθητικών φαρμάκων που θα χορηγηθούν στη συνέχεια (συνέργεια), προλαμβάνει την εμφάνιση παρενεργειών των αναισθητικών (έμετος, βραδυκαρδία, σιαλόρροια, αυξημένες βρογχικές εκκρίσεις, αυξημένος μυϊκός τόνος, διέγερση κατά την ανάνηψη), διευκολύνει την εγκατάσταση της αναισθησίας, συμβάλλει στην αναλγησία και μειώνει τα αντανακλαστικά του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Στην προαναισθητική αγωγή χρησιμοποιούνται ηρεμιστικά, οπιοειδή και αντιχολινεργικά, συνήθως ενδομυϊκά ή υποδόρια (σπάνια ενδοφλέβια) 15-20 [/FONT][FONT="]min[/FONT][FONT="] πριν από την εγκατάσταση της αναισθησίας. Μετά τη χορήγησή τους, το ζώο πρέπει να παραμένει σε ήρεμο περιβάλλον και να μη διεγείρεται γιατί συνήθως δεν επιτυγχάνεται το μέγιστο της δράσης των φαρμάκων αυτών. [/FONT]
[FONT="]Φαινοθειαζίνες: ακετυλοπρομαζίνη, προπιονυλική προμαζίνη [/FONT]
[FONT="]Οι φαινοθειαζίνες είναι ηρεμιστικά και αγχολυτικά φάρμακα. Μειώνουν τον ουδό της επιληπτογένεσης, γι’ αυτό και αντενδείκνυνται σε επιληπτικά ζώα ή σε περιπτώσεις αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης επιληπτικών κρίσεων (π.χ. μυελογραφία). Προκαλούν υπόταση λόγω περιφερικής αγγειοδιαστολής (αντενδείκνυνται σε ζώα με προβλήματα διατήρησης επαρκούς αρτηριακής πίεσης, π.χ. [/FONT][FONT="]shock[/FONT][FONT="], υπερήλικα, πολύ νεαρά) και καταστέλλουν ελαφρά το αναπνευστικό. Λόγω της αγγειοδιαστολής προκαλούν υποθερμία. Έχουν αντιεμετικές και αντιισταμινικές ιδιότητες. Μπορούν να χορηγηθούν από όλες τις οδούς ([/FONT][FONT="]iv[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]im[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]sc[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]po[/FONT][FONT="]). Αν η ηρέμηση δεν είναι ικανοποιητική δεν πρέπει να χορηγείται πρόσθετη δόση γιατί δεν επηρεάζει το βαθμό ηρέμησης, παρά μόνο παρατείνει τη διάρκειά της. Σε περίπτωση υπερδοσίας εμφανίζονται εξωπυραμιδικά συμπτώματα (μυϊκή δυσκαμψία, μυϊκός τρόμος, ακούσιες μυϊκές συσπάσεις, καταληψία). Στα [/FONT][FONT="]Boxer[/FONT][FONT="] προκαλούν λιποθυμικές κρίσεις, έντονη υπόταση, βραδυκαρδία, ενώ έχουν αναφερθεί και θάνατοι.[/FONT]
[FONT="]α2-Αγωνιστές: ξυλαζίνη, μεδετομιδίνη [/FONT]
[FONT="]Οι α2-αγωνιστές είναι φάρμακα με ισχυρή ηρεμιστική δράση. Καταστέλλουν έντονα το κυκλοφορικό (βραδυκαρδία, κολποκοιλιακοί αποκλεισμοί, υπόταση) και το αναπνευστικό σύστημα, και αντενδείκνυνται σε ζώα με επιβαρημένα αυτά τα συστήματα. Διεγείρουν το παρασυμπαθητικό και καταστέλλουν το συμπαθητικό και προκαλούν έντονη περιφερική αγγειοσύσπαση. Επίσης, προκαλούν έμετο (ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του στομάχου) συχνότερα στη γάτα. Έχουν αναλγητικές και μυοχαλαρωτικές ιδιότητες. Προκαλούν υπεργλυκαιμία και σύσπαση του μυομητρίου (πιθανή αποβολή). Αν η ηρέμηση δεν είναι ικανοποιητική δεν πρέπει να χορηγείται πρόσθετη δόση γιατί δεν επηρεάζει το βαθμό ηρέμησης, παρά μόνο παρατείνει τη διάρκειά της. Ένα πλεονέκτημά τους είναι η ύπαρξη ανταγωνιστών (υοχιμβίνη, ατιπαμεζόλη). [/FONT]
[FONT="]Βενζοδιαζεπίνες: διαζεπάμη, μιδαζολάμη, κλιμαζολάμη [/FONT]
[FONT="]Οι βενζοδιαζεπίνες είναι ήπια ηρεμιστικά και αγχολυτικά φάρμακα, με μυοχαλαρωτικές και αντιεπιληπτικές ιδιότητες. Έχουν πολύ μικρή κατασταλτική δράση στο κυκλοφορικό και στο αναπνευστικό και είναι γενικά ασφαλή φάρμακα με χαμηλή τοξικότητα. Ενδείκνυνται σε επιληπτικά ζώα και σε ζώα με επιβαρημένο κυκλοφορικό. [/FONT]
[FONT="]Οπιοειδή: μορφίνη, πεθιδίνη, οξυμορφόνη, βουτορφανόλη, βουπρενορφίνη, φαιντανύλη [/FONT]
[FONT="]Τα οπιοειδή είναι ισχυρά αναλγητικά με ηρεμιστική δράση. Καταστέλλουν το αναπνευστικό ιδιαίτερα ύστερα από [/FONT][FONT="]iv[/FONT][FONT="] χορήγηση, ενώ δεν καταστέλλουν σημαντικά το κυκλοφορικό σύστημα. Διεγείρουν το παρασυμπαθητικό και μπορεί να προκαλέσουν βραδυκαρδία. Σε υγιείς γάτες αντενδείκνυνται γιατί μπορεί να προκαλέσουν διέγερση και μανιακή συμπεριφορά, αλλά όταν χορηγηθούν σε γάτες που βρίσκονται σε κατάσταση έντονου άλγους προκαλούν πάντα ηρέμηση. [/FONT]
[FONT="]Αντιχολινεργικά: ατροπίνη, γλυκοπυρρολάτη [/FONT]
[FONT="]Τα αντιχολινεργικά φάρμακα μειώνουν τη δράση του παρασυμπαθητικού, με αποτέλεσμα την ταχυκαρδία και τη μείωση των εκκρίσεων των βρογχικών και σιαλογόνων αδένων. Ενδείκνυνται γενικά σε γάτες και μικρόσωμους σκύλους, σε χορήγηση α2-αγωνιστών και οπιοειδών, και σε περιπτώσεις διέγερσης του πνευμονογαστρικού από χειρισμούς (π.χ. πρόκληση οφθαλμοκαρδιακού αντανακλαστικού σε οφθαλμικές επεμβάσεις). [/FONT][FONT="]Αντενδείκνυνται σε προϋπάρχουσα ταχυκαρδία και σε γλαύκωμα.[/FONT]
[FONT="]Γενικά [/FONT]
[FONT="]Η γενική αναισθησία στο σκύλο είναι γενικά εύκολη διαδικασία και όταν χορηγείται σωστά σε νεαρά και υγιή ζώα είναι αρκετά ασφαλής. Ωστόσο, η γενική αναισθησία της γάτας έχει αρκετά προβλήματα και, ακόμα και σε υγιή ζώα, η θνησιμότητα δεν είναι αμελητέα. Οι γάτες στρεσάρονται πολύ εύκολα, εμφανίζουν συχνά λαρυγγόσπασμο, έχουν αυξημένα πνευμονογαστρικά αντανακλαστικά και, λόγω του μικρού μεγέθους τους, είναι εύκολη η υπερδοσία. [/FONT][FONT="]Γενικά δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μικροί σκύλοι. [/FONT]
[FONT="]Πριν από τη χορήγηση γενικής αναισθησίας (ακόμα και μόνο ηρέμησης) θα πρέπει να λαμβάνεται πλήρες ιστορικό του ζώου, να μετράται το βάρος του, να λαμβάνεται υπόψη η πρόσφατη χορήγηση φαρμάκων και τα συμπτώματα που εμφανίζει το ζώο, καθώς και προηγούμενη χορήγηση αναισθησίας (αντίδραση σε κάποιο φάρμακο). Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει τον έλεγχο της θρεπτικής κατάστασης (παχυσαρκία, καχεξία, αφυδάτωση), του κυκλοφορικού και αναπνευστικού συστήματος (καρδιακή συχνότητα, ρυθμός, ποιότητα σφυγμού, ακρόαση θώρακα, ΧΑΤ, επισκόπηση βλεννογόνων), του ΚΝΣ (επίπεδο συνείδησης, συμπεριφορά), τη θερμοκρασία του σώματος και την ψηλάφηση της κοιλίας. Οι εργαστηριακές εξετάσεις δεν κρίνονται απαραίτητες σε υγιή, νεαρά ζώα που θα υποβληθούν σε μικρής διάρκειας και σοβαρότητας επεμβάσεις. Στα πολύ νεαρά και ηλικιωμένα ζώα θα πρέπει να γίνεται γενική αιματολογική εξέταση και επιπλέον να ελέγχεται η λειτουργικότητα των νεφρών ([/FONT][FONT="]BUN[/FONT][FONT="], κρεατινίνη) και του ήπατος (ηπατικά ένζυμα). Αν από το ιστορικό ή την κλινική εξέταση προκύπτουν υποψίες για οργανικό πρόβλημα πρέπει να γίνονται οι ανάλογες εξετάσεις.[/FONT]
[FONT="]Πριν από τη χορήγηση γενικής αναισθησίας θα πρέπει να τηρείται νηστεία τουλάχιστον 6 ωρών (2-4 στο σκύλο
, και αποχή από το νερό μέχρι 2 ώρες πριν. Επίσης θα πρέπει να ελέγχεται η παθολογικής κατάστασης που απειλεί τη ζωή του ζώου, η οποία όμως δεν πρέπει να καθυστερεί τη χειρουργική επέμβαση όταν αυτή είναι η μόνη θεραπεία (π.χ. πυομήτρα). Για τη χορήγηση ενέσιμης αναισθησίας είναι απαραίτητη η σωστή και ασφαλής τοποθέτηση ενδοφλέβιου καθετήρα.[/FONT][FONT="]Προαναισθητική αγωγή (προνάρκωση) [/FONT]
[FONT="]Η προαναισθητική αγωγή ενδείκνυται σχεδόν πάντοτε γιατί βοηθάει στη συγκράτηση του ζώου, μειώνει το [/FONT][FONT="]stress[/FONT][FONT="], μειώνει τη δόση των αναισθητικών φαρμάκων που θα χορηγηθούν στη συνέχεια (συνέργεια), προλαμβάνει την εμφάνιση παρενεργειών των αναισθητικών (έμετος, βραδυκαρδία, σιαλόρροια, αυξημένες βρογχικές εκκρίσεις, αυξημένος μυϊκός τόνος, διέγερση κατά την ανάνηψη), διευκολύνει την εγκατάσταση της αναισθησίας, συμβάλλει στην αναλγησία και μειώνει τα αντανακλαστικά του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Στην προαναισθητική αγωγή χρησιμοποιούνται ηρεμιστικά, οπιοειδή και αντιχολινεργικά, συνήθως ενδομυϊκά ή υποδόρια (σπάνια ενδοφλέβια) 15-20 [/FONT][FONT="]min[/FONT][FONT="] πριν από την εγκατάσταση της αναισθησίας. Μετά τη χορήγησή τους, το ζώο πρέπει να παραμένει σε ήρεμο περιβάλλον και να μη διεγείρεται γιατί συνήθως δεν επιτυγχάνεται το μέγιστο της δράσης των φαρμάκων αυτών. [/FONT]
[FONT="]Φαινοθειαζίνες: ακετυλοπρομαζίνη, προπιονυλική προμαζίνη [/FONT]
[FONT="]Οι φαινοθειαζίνες είναι ηρεμιστικά και αγχολυτικά φάρμακα. Μειώνουν τον ουδό της επιληπτογένεσης, γι’ αυτό και αντενδείκνυνται σε επιληπτικά ζώα ή σε περιπτώσεις αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης επιληπτικών κρίσεων (π.χ. μυελογραφία). Προκαλούν υπόταση λόγω περιφερικής αγγειοδιαστολής (αντενδείκνυνται σε ζώα με προβλήματα διατήρησης επαρκούς αρτηριακής πίεσης, π.χ. [/FONT][FONT="]shock[/FONT][FONT="], υπερήλικα, πολύ νεαρά) και καταστέλλουν ελαφρά το αναπνευστικό. Λόγω της αγγειοδιαστολής προκαλούν υποθερμία. Έχουν αντιεμετικές και αντιισταμινικές ιδιότητες. Μπορούν να χορηγηθούν από όλες τις οδούς ([/FONT][FONT="]iv[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]im[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]sc[/FONT][FONT="], [/FONT][FONT="]po[/FONT][FONT="]). Αν η ηρέμηση δεν είναι ικανοποιητική δεν πρέπει να χορηγείται πρόσθετη δόση γιατί δεν επηρεάζει το βαθμό ηρέμησης, παρά μόνο παρατείνει τη διάρκειά της. Σε περίπτωση υπερδοσίας εμφανίζονται εξωπυραμιδικά συμπτώματα (μυϊκή δυσκαμψία, μυϊκός τρόμος, ακούσιες μυϊκές συσπάσεις, καταληψία). Στα [/FONT][FONT="]Boxer[/FONT][FONT="] προκαλούν λιποθυμικές κρίσεις, έντονη υπόταση, βραδυκαρδία, ενώ έχουν αναφερθεί και θάνατοι.[/FONT]
[FONT="]α2-Αγωνιστές: ξυλαζίνη, μεδετομιδίνη [/FONT]
[FONT="]Οι α2-αγωνιστές είναι φάρμακα με ισχυρή ηρεμιστική δράση. Καταστέλλουν έντονα το κυκλοφορικό (βραδυκαρδία, κολποκοιλιακοί αποκλεισμοί, υπόταση) και το αναπνευστικό σύστημα, και αντενδείκνυνται σε ζώα με επιβαρημένα αυτά τα συστήματα. Διεγείρουν το παρασυμπαθητικό και καταστέλλουν το συμπαθητικό και προκαλούν έντονη περιφερική αγγειοσύσπαση. Επίσης, προκαλούν έμετο (ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του στομάχου) συχνότερα στη γάτα. Έχουν αναλγητικές και μυοχαλαρωτικές ιδιότητες. Προκαλούν υπεργλυκαιμία και σύσπαση του μυομητρίου (πιθανή αποβολή). Αν η ηρέμηση δεν είναι ικανοποιητική δεν πρέπει να χορηγείται πρόσθετη δόση γιατί δεν επηρεάζει το βαθμό ηρέμησης, παρά μόνο παρατείνει τη διάρκειά της. Ένα πλεονέκτημά τους είναι η ύπαρξη ανταγωνιστών (υοχιμβίνη, ατιπαμεζόλη). [/FONT]
[FONT="]Βενζοδιαζεπίνες: διαζεπάμη, μιδαζολάμη, κλιμαζολάμη [/FONT]
[FONT="]Οι βενζοδιαζεπίνες είναι ήπια ηρεμιστικά και αγχολυτικά φάρμακα, με μυοχαλαρωτικές και αντιεπιληπτικές ιδιότητες. Έχουν πολύ μικρή κατασταλτική δράση στο κυκλοφορικό και στο αναπνευστικό και είναι γενικά ασφαλή φάρμακα με χαμηλή τοξικότητα. Ενδείκνυνται σε επιληπτικά ζώα και σε ζώα με επιβαρημένο κυκλοφορικό. [/FONT]
[FONT="]Οπιοειδή: μορφίνη, πεθιδίνη, οξυμορφόνη, βουτορφανόλη, βουπρενορφίνη, φαιντανύλη [/FONT]
[FONT="]Τα οπιοειδή είναι ισχυρά αναλγητικά με ηρεμιστική δράση. Καταστέλλουν το αναπνευστικό ιδιαίτερα ύστερα από [/FONT][FONT="]iv[/FONT][FONT="] χορήγηση, ενώ δεν καταστέλλουν σημαντικά το κυκλοφορικό σύστημα. Διεγείρουν το παρασυμπαθητικό και μπορεί να προκαλέσουν βραδυκαρδία. Σε υγιείς γάτες αντενδείκνυνται γιατί μπορεί να προκαλέσουν διέγερση και μανιακή συμπεριφορά, αλλά όταν χορηγηθούν σε γάτες που βρίσκονται σε κατάσταση έντονου άλγους προκαλούν πάντα ηρέμηση. [/FONT]
[FONT="]Αντιχολινεργικά: ατροπίνη, γλυκοπυρρολάτη [/FONT]
[FONT="]Τα αντιχολινεργικά φάρμακα μειώνουν τη δράση του παρασυμπαθητικού, με αποτέλεσμα την ταχυκαρδία και τη μείωση των εκκρίσεων των βρογχικών και σιαλογόνων αδένων. Ενδείκνυνται γενικά σε γάτες και μικρόσωμους σκύλους, σε χορήγηση α2-αγωνιστών και οπιοειδών, και σε περιπτώσεις διέγερσης του πνευμονογαστρικού από χειρισμούς (π.χ. πρόκληση οφθαλμοκαρδιακού αντανακλαστικού σε οφθαλμικές επεμβάσεις). [/FONT][FONT="]Αντενδείκνυνται σε προϋπάρχουσα ταχυκαρδία και σε γλαύκωμα.[/FONT]
Attachments
Last edited:
