.... Ελεύθερος είν' εκείνος που ούτε αγωνιά και λυπάται πολύ, ούτε ταράζεται και φοβάται χωρίς μέτρο, όταν θυμάται το επισφράγισμα της παρούσας ζωής του, δηλαδή το τέλος, το θάνατο. Να ! Ο άνθρωπος ο πάντοτε και για όσο ζει έτοιμος για το θάνατο, ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΟΣ, και συνεπώς καλοθάνατος, ΕΥΘΑΝΑΤΟΣ, έγραφε ο Ευγένιος Βούλγαρης, πριν από 200 περίπου χρόνια (1804), αναφερόμενος στην αντιμετώπιση του θανάτου - αχαρτογράφητη ακόμη και για τους ειδικούς - και την ευθανασία. Η Διατριβή περί Ευθανασίας του Ευγένιου Βούλγαρη, παρότι δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύτερο κοινό, προδίδει όχι μόνο την τόλμη και το πρωτοποριακό πνεύμα του συγγραφέα της, αλλά και μια μοναδική ευαισθησία απέναντι στην ιδέα της συμφιλίωσης του ανθρώπου με το θάνατο. Ενάντια στο ρεύμα της εποχής του και τις παγιωμένες αντιλήψεις που επικρατούσαν στην Ευρώπη στα τέλη του 18ου αιώνα, ο μεγάλος Δάσκαλος του Γένους θέλησε να καταπολεμήσει το φόβο και τη δειλία απέναντι στο θάνατο παρουσιάζοντάς τον ως " λύτρωση ". Η Διατριβή περί Ευθανασίας είναι συνεπώς κατ'ουσίαν, καθώς το επισημαίνουν και οι μεταφραστές και επιμελητές του βιβλίου τούτου, διατριβή κατά του φόβου του θανάτου. Διότι, όπως ο ίδιος ο Βούλγαρης υποστηρίζει στη Διατριβή του, "...ο θάνατος είναι ΠΡΑΓΜΑ ΒΕΒΑΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ. Βέβαιο γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να μη συμβεί, αναπόφευκτο γιατί δεν υπάρχει μηχανή ούτε τρόπος να ελπίσει ο άνθρωπος να το προσπεράσει".
Το παρόν έργο, προλογισμένο από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Ομότιμο καθηγητή φιλοσοφίας κ. Βασίλειο Κύρκο, περιλαμβάνει κατ'αρχήν το κείμενο του Ευγένιου Βούλγαρη, έτσι όπως το μετέφρασαν και επιμελήθηκαν οι δύο γιατροί, καθηγητές πανεπιστημίου, Μανώλης Γαλανάκης και Γιάννης Δημολιάτης. Κυρίως όμως αποτυπώνει την προσπάθεια των δύο επιστημόνων να ανιχνεύσουν και αποδώσουν με όσο το δυνατό μεγαλύτερη σαφήνεια τις "Στάσεις και τα Αντίδοτα " που πρότεινε ο μεγάλος Έλληνας Διαφωτιστής, καθώς και να παρουσιάσουν τις " Θέσεις " του Βούλγαρη, όχι πάντα ευδιάκριτες μέσα στο κείμενό του.
" Το αποτέλεσμα της φιλοπονίας των δύο φιλοσοφούντων ιατρών ", όπως τονίζει ο προλογίζων του συγγράμματος καθηγητής, " είναι πειστικό ", διότι κατόρθωσαν να αποδώσουν με απλό και σαφές ύφος λόγου έννοιες υψηλής διανοητικής σύλληψης και δυσνόητης γλωσσικής έκφρασης, καθιστώντας το έργο του Ευγένιου Βούλγαρη προσιτό στο ευρύτερο επιστημονικό κοινό.
