[h=5]ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ... ΤΗΣ «ΕΞΑΓΡΙΩΣΗΣ»[/h][h=1]Επαναφορά στην άγρια «φύση» τους[/h][h=2]Τα σκυλιά που επανέρχονται σε... άγρια φύση δεν είναι τα κοινά αδέσποτα. Πρόκειται για σκυλιά που έχουν αποκοπεί από τον άνθρωπο, επιβιώνουν μόνα τους, προσαρμόζονται στο περιβάλλον και αναπαράγονται ελεύθερα.
[/h]Τα «εξαγριωμένα» σκυλιά είναι επικίνδυνα για τους ανθρώπους, τα οικόσιτα ζώα, για την πανίδα, όλα αυτά είναι γνωστά... Ωστόσο, η επιβίωση και η εξέλιξη των «εξαγριωμένων» σκύλων δίνει την ευκαιρία σε ειδικούς να μελετήσουν τη συμπεριφορά τους. Μερικοί από αυτούς τους μελετητές χρησιμοποιούν τις μελέτες για να ανατρέψουν τη μέχρι τώρα πεποίθηση ότι ο λύκος είναι πάντα το «κλειδί» μας στην κατανόηση του σκύλου. Ο όρος «εξαγριωμένος» έχει καθιερωθεί στις μεταφράσεις κειμένων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Προέρχεται από το αγγλικό Feral, και εννοεί σκυλιά που έχουν επιστρέψει σε μια άγρια κατάσταση, και όχι σκυλιά που έχουν θυμώσει.
Τα πτώματα των δύο άτυχων συνταξιούχων βιβλιοθηκάριων βρέθηκαν την επομένη από γείτονες! Τα σκυλιά που επιτέθηκαν στους Schweder είναι χαρακτηριστικά δείγματα «εξαγριωμένων» σκύλων.
Τον Αύγουστο του 2009 η 65χρονη Sherry Schweder βγήκε για έναν περίπατο κοντά στο σπίτι της στην πολιτεία της Τζώρτζια των ΗΠΑ. Πέρασε έξω από ένα σπίτι που είχαν κάνει στέκι μια αγέλη 16 σκύλων που είχαν «αυτονομηθεί» από το ανθρώπινο περιβάλλον και ζούσαν σε άγρια κατάσταση. Η Sherry Schweder δεν είχε καμία κυνοφοβία, καθώς και η ίδια είχε επτά δικά της σκυλιά. Ηξερε ότι τα σκυλιά ήταν στο εγκαταλελειμμένο σπίτι και είχε ξαναπεράσει από εκεί. Τα σκυλιά όμως της επιτέθηκαν και μετά από λίγο τη βρήκε αιμόφυρτη ο 77χρονος σύζυγος της, Lothar. Καθώς την έσυρε προς το αυτοκίνητό του, τα σκυλιά επιτέθηκαν και σε αυτόν. Τα πτώματα των δύο άτυχων συνταξιούχων βιβλιοθηκάριων βρέθηκαν την επομένη από γείτονες!
Τα σκυλιά που επιτέθηκαν στους Schweder είναι χαρακτηριστικά δείγματα «εξαγριωμένων» σκύλων. Δεν είναι καθαρόαιμα, όμως μια ματιά δείχνει ότι έχουν αναπτύξει έναν σωματότυπο κοινό σε όλα τα μέλη της αγέλης. Τα συγκεκριμένα είχαν κοντό λείο τρίχωμα, μεσαίο μέγεθος, μαύρο τρίχωμα στη ράχη και φαιό στο ρύγχος και τα άκρα. Μια πρόχειρη εκτίμηση θα έλεγε ότι πιθανά είχαν έντονη συμβολή από Ντόμπερμαν κάπου στο παρελθόν τους...
Αλλες επιθέσεις...
Η συμπεριφορά των σκύλων δείχνει ομοιότητες με άλλες επιθέσεις εξαγριωμένων σκύλων στην Αμερική, και αντανακλά τις παρατηρήσεις επιστημόνων. Τα σκυλιά δεν δείχνουν ανησυχητική επιθετικότητα, αποφεύγουν τους ανθρώπους, κινούνται περισσότερο τη νύχτα. Οι επιθέσεις είναι ξαφνικές και τα αποτελέσματα άσχημα. Οι επιθέσεις δεν εξηγούνται με αναφορά στην πείνα, προστασία ζωτικού χώρου, των κουταβιών τους ή της λείας τους . Το 2009, χρονιά που σκοτώθηκαν οι Schwede, υπήρξαν συνολικά τριάντα θάνατοι από επιθέσεις σκύλων στις ΗΠΑ. Από αυτούς τέσσερις αποδίδονται σε αγέλες «εξαγριωμένων» σκύλων. Τα υπόλοιπα συμβάντα αφορούσαν δεσποζόμενα ζώα γειτόνων, ή συγγενών του θύματος.Ο κίνδυνος που παρουσιάζουν οι αγέλες «εξαγριωμένων» σκύλων δεν περιορίζεται στις επιθέσεις σε ανθρώπους. Στην Αμερική οι ζημιές τους στην κτηνοτροφία υπολογίζονται στα 620 εκατομμύρια δολάρια ετησίως! Στην Αυστραλία το κόστος είναι εξίσου μεγάλο, ενώ μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες έχουν οδηγηθεί στη χρεοκοπία λόγω των ζημιών από εξαγριωμένα σκυλιά.
Το εμβληματικό άγριο σκυλί της Αυστραλίας, το Ντίνγκο, είναι μία από τις παράπλευρες απώλειες της εξάπλωσης των εξαγριωμένων σκύλων. Οι Αυστραλοί βιολόγοι υπολογίζουν ότι σήμερα το 60% των Ντίνγκο είναι αποτέλεσμα διασταυρώσεων με εξαγριωμένα σκυλιά. Αυτό φαίνεται και εργαστηριακά και με μια ματιά. Ενώ τα Ντίνγκο είναι λεπτοκαμωμένα ζώα με μέσο βάρος τα 15 κιλά, συχνά βρίσκονται ζώα με πολλαπλάσιο βάρος. Τα ίδια τα σκυλιά που απεικονίζονται μετά από διώξεις των αυστραλιανών αρχών έχουν όρθια αυτιά, που θυμίζουν το Ντίνγκο, αλλά διαφέρουν σε μέγεθος, τρίχωμα και χρωματισμό. Αν και προέρχονται από πολλές φυλές σκύλων, έχουν αναπτύξει έναν φαινότυπο κοινό. Προφανώς οι συνθήκες του περιβάλλοντος ευνοούν σκυλιά μεσαίου μεγέθους και «μουντά» χρώματα.
Το φαινόμενο της γενετικής μόλυνσης άγριων κυνοειδών από τα εξαγριωμένα δεν περιορίζεται στην Αυστραλία. Στην Ιταλία ο καθηγητής Boitani παρατήρησε το φαινόμενο διασταυρώσεων με λύκους, ενώ στην Αμερική είναι πιο συχνή η διασταύρωση με τσακάλια (κογιότ).
Επιπτώσεις...
Στην Αμερική οι ζημιές τους στην κτηνοτροφία υπολογίζονται στα 620 εκατομμύρια δολάρια ετησίως!
Εκτός από τη γενετική μόλυνση των άγριων κυνοειδών, τα εξαγριωμένα μεταφέρουν ασθένειες στα άγρια ξαδέλφια τους και άλλα είδη της πανίδας. Επιδημία Παρβοϊού έπληξε πριν από μερικά χρόνια λιοντάρια στην Αφρική, κάτι παράδοξο αφού ο ιός συνήθως πλήττει κυνοειδή. Οι επιστήμονες εικάζουν ότι ο μολυντής ήταν εξαγριωμένα σκυλιά που ζουν στη Ζιμπάμπουε. Ο κατάλογος των ασθενειών που μεταδίδουν σε ανθρώπους και ζώα είναι μακρύς.Τα «εξαγριωμένα» έχουν και απρόσμενες επιπτώσεις στην πανίδα. Επειδή τρέφονται με πτώματα και είναι επιθετικά, καταφέρνουν να διώχνουν από τα κουφάρια των ζώων τα σπάνια όρνεα και τους γύπες. Εικάζεται ότι στη Νότιο Αφρική και Ζιμπάμπουε τα σκυλιά έχουν μειώσει τους γύπες, λόγω άμεσου ανταγωνισμού!
Συχνά οι εκπαιδευτές σκύλων βασίζουν τις θεωρίες εκπαίδευσης πάνω στη συμπεριφορά και κοινωνική δομή μιας αγέλης λύκων. Ακόμη και ζωοφιλικά έντυπα ή εκπομπές προτρέπουν τους ιδιοκτήτες να αναλάβουν τον ρόλο του Αλφα αρσενικού σε σχέση με τα σκυλιά τους.
Ο όρος Αλφα προέρχεται από τα κυρίαρχα ζώα σε αγέλες λύκων. Το Αλφα αρσενικό και το Αλφα θηλυκό είναι οι μόνοι λύκοι που ζευγαρώνουν. Η υπόλοιπη αγέλη οργανώνεται με στόχο την επιβίωση των κουταβιών του ζευγαριού Αλφα.
Αν και ο σκύλος είναι άμεσος απόγονος του λύκου, η συμπεριφορά των «εξαγριωμένων» ελάχιστα κοινά έχει με τη δομή της αγέλης λύκων... Στα σκυλιά σχεδόν όλα τα θηλυκά ζευγαρώνουν. Δεν υπάρχει Αλφα αρσενικό ή θηλυκό. Η ιεραρχία δεν είναι προφανής όπως στους λύκους. Τα ρωμαλαία και κυρίαρχα σκυλιά δείχνουν να μην ενδιαφέρονται να ασκήσουν ηγετικό ρόλο. Η αγέλη μπορεί να αυξομειώνεται, καθώς μεμονωμένα ζώα έρχονται και φεύγουν.
Οπως παρατήρησε ο Boitani και οι συνεργάτες του, τα σκυλιά δεν κουβαλούν τροφή για τα κουτάβια, όπως κάνουν οι λύκοι και οι ύαινες της Αφρικής. Στα σκυλιά ο σώζων εαυτόν σωθήτω φαίνεται να είναι ο κανόνας.
ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;
Το θέμα με τα εξαγριωμένα σκυλιά έχει πάρει διαστάσεις στο εξωτερικό, διότι εκεί το μελετούν και ξέρουν το κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Στην Ελλάδα έχουμε επιλέξει να το καλύπτουμε κάτω από το χαλί της ιδιάζουσας ελληνικής ζωοφιλίας. Κάποτε θα αναγκαστούμε να δούμε και αυτήν την κατάσταση, όπως είδαμε και άλλες αλήθειες εδώ και δύο χρόνια. Ας ελπίσουμε ότι ο καταλύτης της αλλαγής πορείας προς μια ορθολογιστική προσέγγιση, δεν θα είναι κάποιο θλιβερό μαντάτο.
ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΥΠΡΙΔΗΜΟΣ
