Το σημερινό σεμινάριο αξιολόγησης σκυλιών καταφυγίων Ι
Λοιπόν μόλις γύρισα σπίτι από το Σικάγο με ένα Μουφ αγγελούδι στο πίσω κάθισμα! Όχι μόνον δεν γκρίνιαξε, αλλά είχε όντως πάρει και αγγελικό-γλυκούλικο ύφος, αναμφισβήτητα διότι έχει πανούργα σχέδια!
Σπεύδω όμως να μεταφέρω τις σημειώσεις μου από το σημερινό τετράωρο σεμινάριο που είχε θέμα του την αξιολόγηση των σκύλων που αναλαμβάνουν οι σωστικοί όμιλοι. Δυστυχώς δεν είχε φυλλάδια, η ομιλήτρια όμως και η βοηθός της έχουνε ιστοσελίδα που σας τη δίνω:
http://www.foryourk9.com/
Θα προσθέσω επίσης και φωτογραφίες στο άλμπουμ του Μουφ.
Το κέντρο στο οποίο ήμαστε σήμερα ήτανε κέντρο εκπαίδευσης που εξειδικεύεται σε «δύσκολες περιπτώσεις». Η σελίδα τους είναι εδώ:
http://www.k-9playtimeinc.com/ Όταν λέω δύσκολες περιπτώσεις δεν εννοώ υπερβολικά προβληματικές. Οι ιδιοκτήτες του είναι συμβεβλημένοι με το σωστικό όμιλο των Αυστραλέζων Ποιμενικών και λειτουργεί εν μέρει ως καταφύγιο και εν τέλει κέντρο διακίνησης Αυστραλέζων προς νέους ιδιοκτήτες. Επίσης συνεργάζονται με εκτροφείς όλων των φυλών διότι εκδίδουν ανακοινώσεις σχετικά με την ιδιοσυγκρασία σκύλων που προορίζονται για εκθέσεις ή/και για ζευγάρωμα. Και φυσικά εκεί πάνε και κανονικοί ιδιοκτήτες με τους σκύλους τους ακόμα κι αν δεν έχουν προβλήματα. Σήμερα σκεφτόμουνα ότι θα ήταν καλή ιδέα όσοι ιδιώτες στην Ελλάδα αναλαμβάνουν να διασώζουν αδέσποτα, να κοίταζαν να φτιάξουν και επιχείρηση για την εκπαίδευσή σκύλων, ίσως και πανσιόν, συνεργαζόμενοι με εκπαιδευτές διότι έτσι θα βγάζουνε και κάτι αφού σκέτη η διάσωση έχει μόνο έξοδα. Δυστυχώς στην Ελλάδα οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί δεν έχουνε τόσες φορολογικές απαλλαγές, ενώ δε νομίζω ότι συνδυάζονται εύκολα κερδοσκοπικές επιχειρήσεις με τα όντως μη κερδοσκοπικά παρακλάδια τους. Φυσικά γι’ αυτό φταίει η φοροδιαφυγή που έχει οδηγήσει σε άτεγκτη φορολογική νομοθεσία, αλλά αυτό είναι άλλο καπέλο.
Η ομιλήτρια Nancy Reyes μας έδειξε ένα powerpoint με τα χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας των σκύλων που είχε ταξινομήσει σε αυτά που είναι δυνατό να αλλάξουν και αυτά που είναι αδύνατο. Τελευταία ασχολήθηκε πολύ με τη σύσταση τεστ που αξιολογεί τα σκυλιά που καταλήγουν από τα καταφύγια στους σωστικούς ομίλους εάν κριθούν ότι είναι δυνατό να υιοθετηθούν. Το μεγάλο πρόβλημα της Αμερικής, όπως και στην Ελλάδα, είναι ότι τα καταφύγια είναι γεμάτα και ότι τα σκυλιά που καταλήγουν εκεί έχουν κατά μεγάλη πλειοψηφία προβλήματα, μερικά πολύ σοβαρά. Το στάνταρ τεστ θα βοηθήσει όχι μόνο στην ομαλή ταξινόμησή τους, αλλά θα συντείνει σε μια γρηγορότερη αξιολόγηση, αφού ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για το ποια σκυλιά θα προωθηθούν προς υιοθεσία και κυρίως, αν είναι τυχερά, στους μεγάλους σωστικούς ομίλους και ποια όχι, ενδεχομένως δε σε ποια θα γίνει ευθανασία. Είπε ότι η απόφαση δεν παύει να είναι ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά και φυσικά γίνονται και λάθη. Ένα άλλο πράγμα που προσπαθούν να κάνουν είναι να αξιολογήσουν τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες, πολλοί από τους οποίους εμφανίζονται μεν προετοιμασμένοι για τη συνέντευξη και λένε όσα πρέπει, πλην όμως τελικά είναι ακατάλληλοι.
Μια από τις ευρέως διαδεδομένες ιδέες, ακόμα και ανάμεσα στους εθελοντές που έχουν πείρα σκυλιών, είναι ότι όσο φοβικός ή προβληματικός είναι ένας σκύλος, με αγάπη και προσοχή θα ξεπεράσει άνετα τα προβλήματά του. Φυσικά τα πράγματα κάθε άλλο παρά είναι έτσι αφού υπάρχουν συμπεριφορές που δεν αλλάζουν. Αν και η ομιλία επικεντρώθηκε στα αδέσποτα που μάζεψαν καταφύγια, έγιναν εκτεταμένες αναφορές και σε σκυλιά εκτροφέων που όχι μόνον αποτελούν συγκριτική ομάδα, αλλά συχνά γίνονται κι αυτά προβληματικά λόγω κακής εκτροφής.
Τα χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας των σκύλων χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: φύση και ανάπτυξη/μεγάλωμα (nature versus nurture).
Α) Ανάπτυξη/Μεγάλωμα
1) Το περιβάλλον στο οποίο ζει και μεγαλώνει ένας σκύλος παίζει μεγάλο ρόλο στο πώς λειτουργούν οι διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του σκύλου.
2) Οι επιδράσεις του περιβάλλοντος ορίζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες εξελίσσεται η ανθρώπινη προσωπικότητα.
3) Οι ίδιες επιδράσεις δίνουν μορφή σε μεγάλη γκάμα ικανοτήτων, αξιών, διαθέσεων και ταυτότητας.
4) Τέλος δίνουν μορφή στο πώς εκφράζουμε τις διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς μας.
Το ίδιο συμβαίνει και με την προσωπικότητα του σκύλου που εξελίσσεται συνεχώς από τότε που γεννήθηκε και από ιδιοκτήτη σε ιδιοκτήτη, όσο και από περιβάλλον σε περιβάλλον.
Β) Φύση
Η κληρονομικότητα παίζει τεράστιο ρόλο στην προσωπικότητα του σκύλου. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι ναι μεν φοβικοί σκύλοι μπορεί να φοβούνται θορύβους λόγω των περιστάσεων στις οποίες μεγάλωσαν, όμως είναι δυνατόν ο φόβος τους να είναι ΚΑΙ ζήτημα κληρονομικότητας. Π.χ. μας έδειξαν βίντεο με την αξιολόγηση κουταβιού από εκτροφέα, του οποίου τους γονείς κακώς ζευγάρωσε διότι η μητέρα (που η ομιλήτρια είχε δει), είχε υπέρ το δέον ευαισθησία στους θορύβους, κάτι που κληρονόμησε τουλάχιστον ένα από τα κουτάβια της. Εννοείται ότι και σκυλιά από puppy mills γίνονται φοβικά λόγω των περιστάσεων, αλλά ακόμα και κανονικοί εκτροφείς που δεν επέλεξαν τους γονείς σωστά, μπορεί να οδηγήσουν σε γέννες κουταβιών με τέτοιες ευαισθησίες. Εδώ δηλαδή έχουμε ένα χαρακτηριστικό που να μπορεί να οφείλεται ΚΑΙ στη φύση Η/ΚΑΙ στην ανατροφή.
Σχετικά με τα προβληματικά σκυλιά σαν τα παραπάνω, το καλύτερο που μπορεί να κάνει κανείς γι’ αυτά και εφόσον μπορεί να τα (επαν)εκπαιδεύσει χωρίς υπερβολικά εξειδικευμένο τρόπο (όπως π.χ. τα σκυλιά του Michael Vick), είναι να τους παρέχει τα εργαλεία και τις λύσεις για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημά τους (π.χ. φόβο σε θορύβους), αλλά δεν πρόκειται να «θεραπευτούν» από αυτά.
Ιδιοσυγκρασία
1) Η ιδιοσυγκρασία θεωρείται κληρονομική και ορισμένες φυλές έχουνε π.χ. έφεση σε κάτι συγκεκριμένο: τα Ντόμπερμαν είναι φύλακες, οι Αυστραλέζοι βοσκοί, τα Beagle ιχνηλάτες, κλπ.
2) Όπως και στους ανθρώπους φυσικά, τα γονίδια αποτελούν σκαρίφημα των τάσεων συμπεριφοράς.
3) Η σημαντικότερη πρόσφατη μελέτη πάνω στην ιδιοσυγκρασία έγινε από τη Seymour Kety και αφορά δίδυμα.
Εν ολίγοις, η ιδιοσυγκρασία είναι δεδομένη, αυτό που θα λέγαμε «αν σ’ αρέσει, αλλιώς πάπαλα» («take it or leave it kind of deal”).
Τι είναι όμως ιδιοσυγκρασία? Σύμφωνα με το λεξικολογικό ορισμό της, πρόκειται για τον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς, ή αντίδρασης που είναι χαρακτηριστικός σε συγκεκριμένο άτομο. Διαμορφώνεται δε τόσο από τα γονίδια, όσο και από το περιβάλλον, παράγοντες που συνδυάζονται κατά πολύπλοκο τρόπο.
Το τεστ
1) Το καινούριο τεστ στηρίζεται σε νέο σύστημα κατάταξης που ταξινομεί τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς σε πολλαπλά επίπεδα. Εδώ έφερε παραδείγματα για το πώς σκυλιά εκτροφέων διαφέρουν από «τυχαία» και άσχετα ζευγαρώματα.
2) Τα χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας (CARAT) που αναφέρθηκαν αποτελούν τον πυρήνα του ταμπεραμέντου του σκύλου και βασίζονται στις λειτουργίες που παρατηρούνται, καθώς και στο χρονικό διάστημα που ένας σκύλος χρειάζεται για να προσαρμοστεί σε ερεθίσματα που του παρουσιάζονται.
Το τεστ αυτό είναι πολύ πιο αποτελεσματικό όταν γίνεται σε κουτάβια δηλωμένης γέννας εκτροφέα, γύρω στις 8 βδομάδες (να γιατί όλοι εδώ μέσα φωνάζουν ότι το σκυλάκι θέλει τη μαμά του και τη διάγνωση της ιδιοσυγκρασίας του τουλάχιστον κατά τους πρώτους δυο μήνες και όσο και να το αγαπάς το γλυκούλι δεν πρόκειται να αντικαταστήσεις τη φύση!). Δυστυχώς το ίδιο είναι δύσκολο αν και όχι αδύνατο να γίνεται στα αδέσποτα των καταφυγίων αφού δεν υπάρχουν ανέσεις στις οποίες θα παρατηρήσει κανείς το σκύλο, δεν υπαρχει χώρος και δεν υπάρχει χρόνος. Συνήθως η κοινωνικότητα ενός σκυλιού (ή η έλλειψή της) παρατηρείται με το πόσο πρόθυμα έρχεται το ζώο προς τον άνθρωπο που στέκεται μπροστά στο κλουβί και πόσο περίεργο είναι γενικά να τον γνωρίσει. Η καλύτερη μάλιστα τακτική είναι να πλησιάζει κανείς το ζώο διακριτικά και να γυρνάει στο πλάι αντί να φωνάζει χαζοχαρούμενα «γούτσου-γούτσου το σκυλάκι» ή άλλα ανάλογα χαζά. Αν το σκυλί πλησιάσει τελικά, υπάρχει ελπίδα να κοινωνικοποιηθεί, υπάρχουν όμως δυστυχώς πολλά σκυλιά που δεν πλησιάζουν ακόμα και μετά από χρόνια. Επίσης αδύνατη είναι η προσαρμογή σκυλιών που ναι μεν θα έρθουν άμα τα ταΐσεις, μετά όμως θα απομακρυνθούν χωρίς να επιθυμήσουν να δεθούν μαζί σου.
(Συνεχίζεται)
