Τα αγριογούρουνα είναι προσεκτικά στις μετακινήσεις τους και τηρούν με αξιοσημείωτη πειθαρχία την ιεραρχία του κοπαδιού. Τα αρσενικά άτομα μεγάλης ηλικίας ζουν συνήθως μόνα τους, ενώ τα μικρότερα σε ηλικία(μεγαλύτερης των δυο ετών) σχηματίζουν συχνά μικρές ομάδες. Μέχρι και την ηλικία των δυο ετών, ανεξαρτήτως φύλου, ακολουθούν τη μητέρα τους.
Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται το μεγαλύτερο σε ηλικία θηλυκό. Στο μέρος που επιλέγουν να κρυφτούν κατά την διάρκεια της ημέρας(γιατάκια) ξαπλώνουν με τα κεφάλια τους σε αντίθετη φορά, ώστε να μπορούν να οσφρίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα μοναχικά τοποθετούν το κεφάλι τους κόντρα στον άνεμο.
Εκτελώντας τη νύχτα κάποιο δρομολόγιο, αφήνουν ίχνη σε μια σειρά (σουλτάρα), έτσι ώστε αλληλοκαλύπτονται τα επιμέρους πατήματα και είναι δύσκολη η καταμέτρηση του συνολικού αριθμού του κοπαδιού.
Διαγνωστικό γνώρισμα των ιχνών των ενήλικων αρσενικών αποτελεί η αποτύπωση των ιχνών των πισινών ποδιών στην εξωτερική πλευρά των μπροστινών, ενώ στα θηλυκά και στα ανήλικα άτομα τα ίχνη των πισινών ποδιών συμπίπτουν με αυτά των μπροστινών. Τα σκαψίματα των γουρουνιών διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία τους. Τα ενήλικα σκάβουν μεθοδικά και σε συνεχείς γραμμές, ενώ τα ανήλικα σκάβουν επιπόλαια και σε σημεία χωρίς να σχηματίζουν γραμμές. Σε περίπτωση που μεσολαβεί κάποιο διάκενο ή δρόμος και οι διώκτες τους είναι μακριά τους, τότε κοντοστέκονται προκειμένου να εξετάσουν την ύπαρξη κινδύνου και μόλις βεβαιωθούν για την ασφάλειά τους περνούν γρήγορα και με τη σειρά το άνοιγμα για να μπούνε στο πυκνό που τα παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια.
Ο έμπειρος γουρουνοκυνηγός, που γνωρίζει αυτή τους τη συνήθεια, αφήνει να περάσει το πρώτο ζώο ξέροντας ότι θα το ακολουθήσουν όλα κατά πόδας.
Όταν καταδιώκεται ένα αγριογούρουνο, φροντίζει να κατευθύνεται κόντρα στον άνεμο, για να αντιλαμβάνεται ευκολότερα τους κινδύνους που εγκυμονούν εκμεταλλευόμενο κυρίως την οξύτατη όσφρησή του, ασχέτως εάν χρειαστεί να διαγράψει στην αρχή ολόκληρο κύκλο πριν χαράξει τελικά πορεία κόντρα στον άνεμο. Εάν ο σκύλος το καταδιώκει από κοντά, στην προσπάθειά του να κερδίσει απόσταση, προκαλεί μεγάλο θόρυβο από το ποδοπάτημα των ξερών κλαδιών και γίνεται εύκολα αντιληπτή η παρουσία του.
Στις παρέες των «γουρουνάδων» της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης ακούγονται πολλές φορές κουβέντες όπως: « Αν αρχίσει το κυνήγι του γουρουνιού στη Βουλγαρία, θα ‘ρθούν και προς τα ‘δώ» ή « Αν χιονίσει στη Βουλγαρία τα γουρούνια θα ‘ ρθούν και προς τα ‘δω». Άλλοτε πάλι οι μετακινήσεις αυτές συνδέονται και με ιστορικοπολιτικά γεγονότα όπως πόλεμοι, κοινωνικοπολιτικές αλλαγές (αλλαγή πολιτεύματος στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης) κλπ. Άκουσα λοιπόν μια μέρα με έκπληξη τον κρεοπώλη της γειτονιάς μου, ο οποίος είναι «γουρουνάς» να μου λέει: «Ξέρεις, η αφθονία που παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια στο γουρούνι μάλλον οφείλεται στον πόλεμο της Γιουγκοσλαυίας. Λόγω των βομβαρδισμών τα γουρούνια εγκατέλειψαν την χώρα και ήρθαν προς τα εδώ για καλύτερες συνθήκες ζωής ......».
Υπάρχει λοιπόν μια διάχυτη εντύπωση ότι ο αγριόχοιρος είναι αποδημητικό ζώο! Όχι! Ο αγριόχοιρος δεν είναι σε καμιά περίπτωση αποδημητικό τουλάχιστον με την βιολογική έννοια του όρου, απλά είναι ένας ακούραστος ταξιδιώτης ο οποίος διαρκώς μετακινείται μέσα σε μια μεγάλη περιοχή την οποία όμως σπάνια εγκαταλείπει.
Ζωτικός χώρος είναι μια καθορισμένη έκταση μέσα στην οποία ζει (δραστηριοποιείται) o κάπρος ή το κοπάδι στην διάρκεια ενός βιολογικού κύκλου δηλαδή ενός έτους. Η έκταση αυτή οριοθετείται από τα πιο απομακρυσμένα σημεία τα οποία μπορεί να φθάσει ο κάπρος ή το κοπάδι.Η περιοχή κυριαρχίας αποτελεί ένα μέρος του ζωτικού χώρου μέσα στον οποίο ο κάπρος ή το κοπάδι αισθάνονται ιδιοκτήτες (κυρίαρχοι) και διώχνουν κάθε άλλον που μπαίνει σ’ αυτή. Στην διαχείριση του αγριόχοιρου η γνώση του ζωτικού χώρου των κοπαδιών ή των κάπρων είναι πολύ σημαντική. Αντίθετα η περιοχή κυριαρχίας δεν παίζει σπουδαίο ρόλο γιατί συχνά μεταβάλλεται λόγω της κινητικότητάς του.
Για το θέμα αυτό δηλαδή το μέγεθος του ζωτικού χώρου έχουν γίνει πολλές επιστημονικές έρευνες, κυρίως με τη μέθοδο της ραδιοπαρακολούθησης και έχουν δείξει ότι για μια οικογένεια (μητέρα με τα παιδιά της) ο ζωτικός χώρος κυμαίνεται ανάλογα με την ποιότητα του βιότοπου και όταν δεν υπάρχουν τεχνητά όρια (π.χ. αυτοκινητόδρομοι κ.λ.π), από 20.000-50.000 στρέμματα. Το κοπάδι αυτό στην διάρκεια μιας χρονιάς θα κινείται συνεχώς μέσα σ’ αυτήν την περιοχή. Βέβαια υπάρχουν σημεία που θα τα επισκέπτεται συχνότερα και άλλα λιγότερο συχνά.
Τα αρσενικά περίπου στον 9ο με 10ο μήνα της ζωής τους, που έρχεται η σεξουαλική ωριμότητα, εκδιώχνονται και πολλές φορές βίαια, από το κοπάδι και πρέπει να βρουν την τύχη τους μόνα τους. Γι’ αυτά αρχίζει τότε μια μεγάλη περιπέτεια: εκδιώχνονται βίαια από τα μεγαλύτερα αρσενικά στων οποίων τις περιοχές μπαίνουν και γενικώς περιπλανώνται μέχρι να αποκτήσουν και αυτά την περιοχή τους. Για τα αρσενικά έχει βρεθεί ότι ο ζωτικός χώρος καταλαμβάνει έκταση της τάξεως των 150.000-200.000 στρ.
Πάντως η έρευνα έχει δείξει ότι το 75-80% των αγριόχοιρων ζει και θηρεύεται μέσα στον ζωτικό χώρο του μητρικού του κοπαδιού ο οποίος καλύπτει μια έκταση ακτίνας 3-5km. Το υπόλοιπο ποσοστό εγκαταλείπει τον χώρο αυτό για διάφορους λόγους και εγκαθίσταται σε κάποιον άλλο γειτονικό. Βέβαια το γεγονός ότι κάποια ζώα εγκαταλείπουν την συγκεκριμένη περιοχή δεν σημαίνει ότι η περιοχή αδειάζει. Η έξοδος αυτών των ζώων από την περιοχή θα αναπληρωθεί από την εγκατάσταση κάποιων άλλων που θα έρθουν από γειτονικές περιοχές.
Το “ Office National de la Chasse ” (Εθνικός οργανισμός θήρας της Γαλλίας) ερεύνησε εκτενώς τις μετακινήσεις των αγριόχοιρων με την εξής μέθοδο: Σε συγκεκριμένα σημεία στήθηκαν παγίδες με τις οποίες συνελήφθησαν αγριόχοιροι και σημάνθηκαν (περάστηκε σκουλαρίκι στο αυτί τους). Στην προσεχή κυνηγετική περίοδο οι κυνηγοί που θήρευσαν ζώα σημαδεμένα παρέδωσαν το σκουλαρίκι στον σύλλογό τους και δήλωσαν την ακριβή θέση θήρευσης.
Έτσι, τοποθετήθηκαν στον χάρτη τα σημεία θήρευσης και φάνηκε το αποτέλεσμα της έρευνας. Μόνο το 2% των ζώων θηρεύθηκε σε απόσταση μεγαλύτερη από 15 km, το 4% σε απόσταση μεταξύ 10-15 km, το 13% μεταξύ 5-10 km το 80% σε απόσταση μικρότερη των 5 km. Το εντυπωσιακό είναι, αν δούμε πώς αυτά τα ποσοστά διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο, όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας.
Απόσταση σε Km μεταξύ της θέσης
μαρκαρίσματος και της θέσης θήρευσης.
0-5 ΚΜ Αρσενικά 38 (72%) Θηλυκά 29 (93,5%)
5-10ΚΜ Aρσενικα 9 (17%) Θηλυκα 11 (13%)
10-15 KM Aρσενικα 4 (7,5%) θηλυκα 0 (0%)
> 15 2ΚΜ Αρσενικα (3,5%) Θηλυκα 0 (0%)
Κανένα θηλυκό δεν θηρεύτηκε σε απόσταση μεγαλύτερη από 10 Km, με το 93,5% σε απόσταση μικρότερη από 5 Km.
Επίσης σπανίως οι αγριόχοιροι μετακινούνται διασχίζοντας μεγάλες οδικές αρτηρίες.
πηγες ...Θεοφάνη Καραμπατζάκη, Δασολόγου - Περιβαλλοντολόγου/Αφηγήσεις φίλων και κυνηγετικών δασκάλων αειμνήστου Ανέστη Κυρμανίδη, Στάθη Μετζιντζόγλου και Δημήτρη Ευμοιρίδη.
/L. Bouldoire, J. Vassant. Le sanglier/O.N.C. Le sanglier
photo ..acres-wild.com/sebastianswan.org.
Στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται το μεγαλύτερο σε ηλικία θηλυκό. Στο μέρος που επιλέγουν να κρυφτούν κατά την διάρκεια της ημέρας(γιατάκια) ξαπλώνουν με τα κεφάλια τους σε αντίθετη φορά, ώστε να μπορούν να οσφρίζονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα μοναχικά τοποθετούν το κεφάλι τους κόντρα στον άνεμο.
Εκτελώντας τη νύχτα κάποιο δρομολόγιο, αφήνουν ίχνη σε μια σειρά (σουλτάρα), έτσι ώστε αλληλοκαλύπτονται τα επιμέρους πατήματα και είναι δύσκολη η καταμέτρηση του συνολικού αριθμού του κοπαδιού.
Διαγνωστικό γνώρισμα των ιχνών των ενήλικων αρσενικών αποτελεί η αποτύπωση των ιχνών των πισινών ποδιών στην εξωτερική πλευρά των μπροστινών, ενώ στα θηλυκά και στα ανήλικα άτομα τα ίχνη των πισινών ποδιών συμπίπτουν με αυτά των μπροστινών. Τα σκαψίματα των γουρουνιών διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία τους. Τα ενήλικα σκάβουν μεθοδικά και σε συνεχείς γραμμές, ενώ τα ανήλικα σκάβουν επιπόλαια και σε σημεία χωρίς να σχηματίζουν γραμμές. Σε περίπτωση που μεσολαβεί κάποιο διάκενο ή δρόμος και οι διώκτες τους είναι μακριά τους, τότε κοντοστέκονται προκειμένου να εξετάσουν την ύπαρξη κινδύνου και μόλις βεβαιωθούν για την ασφάλειά τους περνούν γρήγορα και με τη σειρά το άνοιγμα για να μπούνε στο πυκνό που τα παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια.
Ο έμπειρος γουρουνοκυνηγός, που γνωρίζει αυτή τους τη συνήθεια, αφήνει να περάσει το πρώτο ζώο ξέροντας ότι θα το ακολουθήσουν όλα κατά πόδας.
Όταν καταδιώκεται ένα αγριογούρουνο, φροντίζει να κατευθύνεται κόντρα στον άνεμο, για να αντιλαμβάνεται ευκολότερα τους κινδύνους που εγκυμονούν εκμεταλλευόμενο κυρίως την οξύτατη όσφρησή του, ασχέτως εάν χρειαστεί να διαγράψει στην αρχή ολόκληρο κύκλο πριν χαράξει τελικά πορεία κόντρα στον άνεμο. Εάν ο σκύλος το καταδιώκει από κοντά, στην προσπάθειά του να κερδίσει απόσταση, προκαλεί μεγάλο θόρυβο από το ποδοπάτημα των ξερών κλαδιών και γίνεται εύκολα αντιληπτή η παρουσία του.
Στις παρέες των «γουρουνάδων» της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης ακούγονται πολλές φορές κουβέντες όπως: « Αν αρχίσει το κυνήγι του γουρουνιού στη Βουλγαρία, θα ‘ρθούν και προς τα ‘δώ» ή « Αν χιονίσει στη Βουλγαρία τα γουρούνια θα ‘ ρθούν και προς τα ‘δω». Άλλοτε πάλι οι μετακινήσεις αυτές συνδέονται και με ιστορικοπολιτικά γεγονότα όπως πόλεμοι, κοινωνικοπολιτικές αλλαγές (αλλαγή πολιτεύματος στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης) κλπ. Άκουσα λοιπόν μια μέρα με έκπληξη τον κρεοπώλη της γειτονιάς μου, ο οποίος είναι «γουρουνάς» να μου λέει: «Ξέρεις, η αφθονία που παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια στο γουρούνι μάλλον οφείλεται στον πόλεμο της Γιουγκοσλαυίας. Λόγω των βομβαρδισμών τα γουρούνια εγκατέλειψαν την χώρα και ήρθαν προς τα εδώ για καλύτερες συνθήκες ζωής ......».
Υπάρχει λοιπόν μια διάχυτη εντύπωση ότι ο αγριόχοιρος είναι αποδημητικό ζώο! Όχι! Ο αγριόχοιρος δεν είναι σε καμιά περίπτωση αποδημητικό τουλάχιστον με την βιολογική έννοια του όρου, απλά είναι ένας ακούραστος ταξιδιώτης ο οποίος διαρκώς μετακινείται μέσα σε μια μεγάλη περιοχή την οποία όμως σπάνια εγκαταλείπει.
Ζωτικός χώρος είναι μια καθορισμένη έκταση μέσα στην οποία ζει (δραστηριοποιείται) o κάπρος ή το κοπάδι στην διάρκεια ενός βιολογικού κύκλου δηλαδή ενός έτους. Η έκταση αυτή οριοθετείται από τα πιο απομακρυσμένα σημεία τα οποία μπορεί να φθάσει ο κάπρος ή το κοπάδι.Η περιοχή κυριαρχίας αποτελεί ένα μέρος του ζωτικού χώρου μέσα στον οποίο ο κάπρος ή το κοπάδι αισθάνονται ιδιοκτήτες (κυρίαρχοι) και διώχνουν κάθε άλλον που μπαίνει σ’ αυτή. Στην διαχείριση του αγριόχοιρου η γνώση του ζωτικού χώρου των κοπαδιών ή των κάπρων είναι πολύ σημαντική. Αντίθετα η περιοχή κυριαρχίας δεν παίζει σπουδαίο ρόλο γιατί συχνά μεταβάλλεται λόγω της κινητικότητάς του.
Για το θέμα αυτό δηλαδή το μέγεθος του ζωτικού χώρου έχουν γίνει πολλές επιστημονικές έρευνες, κυρίως με τη μέθοδο της ραδιοπαρακολούθησης και έχουν δείξει ότι για μια οικογένεια (μητέρα με τα παιδιά της) ο ζωτικός χώρος κυμαίνεται ανάλογα με την ποιότητα του βιότοπου και όταν δεν υπάρχουν τεχνητά όρια (π.χ. αυτοκινητόδρομοι κ.λ.π), από 20.000-50.000 στρέμματα. Το κοπάδι αυτό στην διάρκεια μιας χρονιάς θα κινείται συνεχώς μέσα σ’ αυτήν την περιοχή. Βέβαια υπάρχουν σημεία που θα τα επισκέπτεται συχνότερα και άλλα λιγότερο συχνά.
Τα αρσενικά περίπου στον 9ο με 10ο μήνα της ζωής τους, που έρχεται η σεξουαλική ωριμότητα, εκδιώχνονται και πολλές φορές βίαια, από το κοπάδι και πρέπει να βρουν την τύχη τους μόνα τους. Γι’ αυτά αρχίζει τότε μια μεγάλη περιπέτεια: εκδιώχνονται βίαια από τα μεγαλύτερα αρσενικά στων οποίων τις περιοχές μπαίνουν και γενικώς περιπλανώνται μέχρι να αποκτήσουν και αυτά την περιοχή τους. Για τα αρσενικά έχει βρεθεί ότι ο ζωτικός χώρος καταλαμβάνει έκταση της τάξεως των 150.000-200.000 στρ.
Πάντως η έρευνα έχει δείξει ότι το 75-80% των αγριόχοιρων ζει και θηρεύεται μέσα στον ζωτικό χώρο του μητρικού του κοπαδιού ο οποίος καλύπτει μια έκταση ακτίνας 3-5km. Το υπόλοιπο ποσοστό εγκαταλείπει τον χώρο αυτό για διάφορους λόγους και εγκαθίσταται σε κάποιον άλλο γειτονικό. Βέβαια το γεγονός ότι κάποια ζώα εγκαταλείπουν την συγκεκριμένη περιοχή δεν σημαίνει ότι η περιοχή αδειάζει. Η έξοδος αυτών των ζώων από την περιοχή θα αναπληρωθεί από την εγκατάσταση κάποιων άλλων που θα έρθουν από γειτονικές περιοχές.
Το “ Office National de la Chasse ” (Εθνικός οργανισμός θήρας της Γαλλίας) ερεύνησε εκτενώς τις μετακινήσεις των αγριόχοιρων με την εξής μέθοδο: Σε συγκεκριμένα σημεία στήθηκαν παγίδες με τις οποίες συνελήφθησαν αγριόχοιροι και σημάνθηκαν (περάστηκε σκουλαρίκι στο αυτί τους). Στην προσεχή κυνηγετική περίοδο οι κυνηγοί που θήρευσαν ζώα σημαδεμένα παρέδωσαν το σκουλαρίκι στον σύλλογό τους και δήλωσαν την ακριβή θέση θήρευσης.
Έτσι, τοποθετήθηκαν στον χάρτη τα σημεία θήρευσης και φάνηκε το αποτέλεσμα της έρευνας. Μόνο το 2% των ζώων θηρεύθηκε σε απόσταση μεγαλύτερη από 15 km, το 4% σε απόσταση μεταξύ 10-15 km, το 13% μεταξύ 5-10 km το 80% σε απόσταση μικρότερη των 5 km. Το εντυπωσιακό είναι, αν δούμε πώς αυτά τα ποσοστά διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο, όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας.
Απόσταση σε Km μεταξύ της θέσης
μαρκαρίσματος και της θέσης θήρευσης.
0-5 ΚΜ Αρσενικά 38 (72%) Θηλυκά 29 (93,5%)
5-10ΚΜ Aρσενικα 9 (17%) Θηλυκα 11 (13%)
10-15 KM Aρσενικα 4 (7,5%) θηλυκα 0 (0%)
> 15 2ΚΜ Αρσενικα (3,5%) Θηλυκα 0 (0%)
Κανένα θηλυκό δεν θηρεύτηκε σε απόσταση μεγαλύτερη από 10 Km, με το 93,5% σε απόσταση μικρότερη από 5 Km.
Επίσης σπανίως οι αγριόχοιροι μετακινούνται διασχίζοντας μεγάλες οδικές αρτηρίες.
πηγες ...Θεοφάνη Καραμπατζάκη, Δασολόγου - Περιβαλλοντολόγου/Αφηγήσεις φίλων και κυνηγετικών δασκάλων αειμνήστου Ανέστη Κυρμανίδη, Στάθη Μετζιντζόγλου και Δημήτρη Ευμοιρίδη.
/L. Bouldoire, J. Vassant. Le sanglier/O.N.C. Le sanglier
photo ..acres-wild.com/sebastianswan.org.
Last edited:
