Τα στειρωμένα σκυλιά και μάλιστα τα αρσενικά περισσότερο, είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν προβλήματα συμπεριφοράς (επιθετικότητα ή φοβία) μετά την στείρωση.
Πρόσφατα βρέθηκα σε μια παρέα που τυχαία αποτελούνταν από γιατρούς και κτηνιάτρους. Ένας εκ των γιατρών ήταν και νέος ιδιοκτήτης σκύλου, ενός ημίαιμου αρσενικού Τζακ Ράσσελ, που τον "ταλαιπωρούσε" με την (τυπική) συμπεριφορά του.
Ο σκύλος ήταν μόλις 16 μηνών, υποτιθέμενα εκπαιδευμένος στην βασική υπακοή από επαγγελματία εκπαιδευτή και ζούσε σε διαμέρισμα με την τριμελή οικογένεια. Τα "προβλήματα" ήταν πως δεν ανεχόταν πολλά από παιδάκια, δεν τα πήγαινε ιδιαίτερα καλά με τα άλλα αρσενικά σκυλιά, "σημάδευε" παντού και συνεχώς και ήταν και ελαφρά κτητικός με το φαγητό και τα παιχνίδια του. Όλα τα παραπάνω συνοδεύονταν από υψηλή ενέργεια, γάβγισμα με ή χωρίς ιδιαίτερο ερέθισμα και ήπια καταστροφικότητα με μια δόση στρες αποχωρισμού... Στα μάτια μου ένα "φυσιολογικό" ημίαιμο Τζακ Ράσελ ενός "πρωτάρη".
Προτίμησα να μη μονοπωλήσω την κουβέντα και συμμετείχα ελάχιστα. Με έκπληξη είδα πόσο εύκολα και με σιγουριά οι κτηνίατροι της παρέας πρότειναν την στείρωση του σκύλου ως λύση για τα παραπάνω, δίνοντας μάλιστα ποσοστό επιτυχίας άνω του 80%!
Μια πρόσφατη έρευνα, από μια ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον Paul McGreevy της Σχολής Κτηνιατρικής Επιστήμης του Σίδνεϊ στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ που περιελάμβανε 9.938 σκύλους είχε διαφορετική "άποψη".
Η μελέτη επικεντρώθηκε στις επιδράσεις της στείρωσης σε αρσενικά σκυλιά και τα τελικά δείγματα περιείχαν 6.546 στειρωμένα αρσενικά και 3.392 ανέπαφα σκυλιά. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε στοιχεία που περιελάμβαναν το εργαλείο έρευνας C-BARQ, το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά από τον James Serpell του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας.
Πρόκειται για ερωτηματολόγιο με 100 ερωτήματα, συμπεριφορικά επικυρωμένο, το οποίο χρησιμοποιεί τις παρατηρήσεις και τις απαντήσεις του ιδιοκτήτη του σκύλου για τη συμπεριφορά του σκύλου ώστε να παρέχει εκτιμήσεις για μια ευρεία ποικιλία συμπεριφορών των σκύλων. Από το 2006 το C-BARQ είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο και χρησιμοποιείται από πολλούς ιδιοκτήτες σκύλων μα και ομίλους. Αυτό έχει δημιουργήσει μια τεράστια βάση δεδομένων για την συμπεριφορά των σκύλων, βοηθώντας τους επιστήμονες που ασχολούνται με αυτά τα θέματα.
Για τη μελέτη αυτή οι ερευνητές δέχτηκαν δεδομένα σχετικά με σκύλους που είχαν στειρωθεί για τους ακόλουθους λόγους:
Δεδομένου ότι η τελική εστίαση της μελέτης ήταν η συμπεριφορά των σκύλων δεν ήθελαν να "μολύνουν" το δείγμα χρησιμοποιώντας σκύλους που είχαν ευνουχιστεί λόγω προβλημάτων συμπεριφοράς. Για το λόγο αυτό, απόκλεισαν τα σκυλιά που έχουν στειρωθεί για τους ακόλουθους λόγους:
Επειδή τα δεδομένα ελήφθησαν σε σκύλους που είχαν ευνουχιστεί σε ηλικίες έως 10 ετών, αυτό σήμαινε ότι οι ερευνητές θα μπορούσαν, επίσης, να εξετάσουν τα αποτελέσματα της πρώιμης και της όψιμης στείρωσης.
Όπως και σε προηγούμενες μελέτες, τα νέα δεδομένα δείχνουν σαφώς ότι δεν παρατηρήθηκαν τα θετικά συμπεριφορικά αποτελέσματα που αναμένονταν από τη στείρωση και, εν πάση περιπτώσει, οι συμπεριφορές των στειρωμένων αρσενικών σκύλων τείνουν να είναι σημαντικά λιγότερο επιθυμητές.
Από τις 100 συμπεριφορές που αξιολογήθηκαν, 40 εμφάνισαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των ευνουχισμένων και ανέπαφων σκύλων. Μόνο τέσσερις από αυτές τις συμπεριφορές έδειξαν ένα πιο θετικό αποτέλεσμα ως αποτέλεσμα της στείρωσης. Τα στειρωμένα σκυλιά ήταν λιγότερο πιθανό να "σημαδέψουν" με ούρα σε εσωτερικούς χώρους ή να ουρλιάζουν/κλαψουρίζουν όταν αφεθούν μόνα τους. Τα στειρωμένα σκυλιά, όταν ήταν λυτά, ήταν επίσης πιο πιθανό να επιστρέψουν όταν τους καλούσαν και υπήρχε και η τάση να είναι πιο αξιόπιστα στην επαναφορά αντικειμένων (να φέρουν το μπαλάκι π.χ.). Κάπου εδώ τελείωναν τα θετικά αποτελέσματα της στείρωσης ως προς την συμπεριφορά. Οι άλλες 36 συμπεριφορές ήταν περισσότερο αρνητικές στα στειρωμένα αρσενικά σκυλιά.
Το σοβαρότερο, αρνητικό αποτέλεσμα της στείρωσης είναι αυτό που έρχεται σε αντίθεση με την προσδοκία μείωσης της επιθετικότητας. Τα στειρωμένα σκυλιά ήταν πιο πιθανό να επιδείξουν επιθετικότητα όταν κάποιος μεταφορέας, ντελιβεράς ή ταχυδρόμος πλησίαζε στο σπίτι, όταν άγνωστοι για τον σκύλο περπατούσαν μέσα στο σπίτι, όταν περνούσαν άνθρωποι που έτρεχαν, ποδηλάτες ή skaters, όταν πλησίαζε απευθείας ένα άγνωστο σκυλί, όταν ένα άγνωστο άτομο για τον σκύλο πλησίαζε τον ιδιοκτήτη ή άλλο μέλος της οικογένειας και όταν μικρά ζώα όπως γάτες ή σκίουροι έμπαιναν στην αυλή. Επιπλέον, όσο μικρότερη ήταν η ηλικία της στείρωσης, τόσο χειρότερα ήταν αυτά τα αποτελέσματα.
Επίσης, τα στειρωμένα σκυλιά έδειξαν περισσότερες φοβίες. Αυτές περιελάμβαναν:
Για άλλη μια φορά, όσο μικρότερο ήταν το σκυλί όταν στειρώθηκε, τόσο μεγαλύτερη ήταν η ένταση αυτών των φαινομένων που σχετίζονται με το φόβο.
Υπήρχαν και άλλα προβλήματα συμπεριφοράς που εμφανίστηκαν συχνότερα στα στειρωμένα σκυλιά, όπως η κατανάλωση περιττωμάτων (δικά τους ή από άλλα ζώα), το κύλισμα σε περιττώματα ή άλλες δύσοσμες ουσίες, η κλοπή φαγητού και η λαιμαργία, το επίμονο γάβγισμα και το εμμονικό γλείψιμο ή μάσημα των νυχιών.
Όπως και να το δει κάποιος, υπάρχει ξεκάθαρα ένα μοτίβο που δείχνει πως η στείρωση δεν μπορεί να προτείνεται για διόρθωση συμπεριφοράς και είναι πολύ πιθανό να πάρουμε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που περιμένουμε. Τα μοναδικά αδιαμφισβήτητα "αβαντάζ" της στείρωσης είναι ο έλεγχος της αναπαραγωγής και του αριθμού των σκύλων και η εξαφάνιση κάθε πιθανότητας εμφάνισης προβλήματος υγείας σχετικό με την μήτρα ή τους όρχεις.
Όπως παρατήρησε και κάποιος από τους επιστήμονες: "Οι ευεργετικές επιδράσεις της γοναδεκτομής (στείρωση) στηρίζονται στην ανάγκη να μειωθεί ο αριθμός των ανεπιθύμητων ζώων συντροφιάς. Παρατηρείται σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, χιλιάδες σκύλοι να υποβάλλονται σε ευθανασία στα καταφύγια που συνήθως παραδίδονται διότι παρουσιάζουν ανεπιθύμητες συμπεριφορές.Έτσι, τα τρέχοντα ευρήματα παρουσιάζουν το παράδοξο ότι ο ευνουχισμός μπορεί να μειώσει τον αριθμό των ανεπιθύμητων σκύλων αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει την πιθανότητα προβληματικών συμπεριφορών που μειώνουν την πιθανότητα των ευνουχισμένων σκυλιών να έχουν μια καλή συμβίωση και τους καθιστούν πιο ευάλωτους στο να παραδοθούν ή να εγκαταλειφθούν."
Όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα σχετικά με τον σκύλο, η στείρωση είναι μια ενέργεια στην οποία θα πρέπει να προβούμε για τους σωστούς λόγους και με τις κατάλληλες συνθήκες. Το μοναδικό που θα μας βοηθήσει να βρούμε τα παραπάνω είναι η θέληση για ενημέρωση, χωρίς να ψάχνουμε "μαγικές λύσεις".
* Στοιχεία από το άρθρο του psychologytoday.com
Πρόσφατα βρέθηκα σε μια παρέα που τυχαία αποτελούνταν από γιατρούς και κτηνιάτρους. Ένας εκ των γιατρών ήταν και νέος ιδιοκτήτης σκύλου, ενός ημίαιμου αρσενικού Τζακ Ράσσελ, που τον "ταλαιπωρούσε" με την (τυπική) συμπεριφορά του.
Ο σκύλος ήταν μόλις 16 μηνών, υποτιθέμενα εκπαιδευμένος στην βασική υπακοή από επαγγελματία εκπαιδευτή και ζούσε σε διαμέρισμα με την τριμελή οικογένεια. Τα "προβλήματα" ήταν πως δεν ανεχόταν πολλά από παιδάκια, δεν τα πήγαινε ιδιαίτερα καλά με τα άλλα αρσενικά σκυλιά, "σημάδευε" παντού και συνεχώς και ήταν και ελαφρά κτητικός με το φαγητό και τα παιχνίδια του. Όλα τα παραπάνω συνοδεύονταν από υψηλή ενέργεια, γάβγισμα με ή χωρίς ιδιαίτερο ερέθισμα και ήπια καταστροφικότητα με μια δόση στρες αποχωρισμού... Στα μάτια μου ένα "φυσιολογικό" ημίαιμο Τζακ Ράσελ ενός "πρωτάρη".
Προτίμησα να μη μονοπωλήσω την κουβέντα και συμμετείχα ελάχιστα. Με έκπληξη είδα πόσο εύκολα και με σιγουριά οι κτηνίατροι της παρέας πρότειναν την στείρωση του σκύλου ως λύση για τα παραπάνω, δίνοντας μάλιστα ποσοστό επιτυχίας άνω του 80%!
Μια πρόσφατη έρευνα, από μια ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον Paul McGreevy της Σχολής Κτηνιατρικής Επιστήμης του Σίδνεϊ στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ που περιελάμβανε 9.938 σκύλους είχε διαφορετική "άποψη".
Η μελέτη επικεντρώθηκε στις επιδράσεις της στείρωσης σε αρσενικά σκυλιά και τα τελικά δείγματα περιείχαν 6.546 στειρωμένα αρσενικά και 3.392 ανέπαφα σκυλιά. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε στοιχεία που περιελάμβαναν το εργαλείο έρευνας C-BARQ, το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά από τον James Serpell του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας.
Πρόκειται για ερωτηματολόγιο με 100 ερωτήματα, συμπεριφορικά επικυρωμένο, το οποίο χρησιμοποιεί τις παρατηρήσεις και τις απαντήσεις του ιδιοκτήτη του σκύλου για τη συμπεριφορά του σκύλου ώστε να παρέχει εκτιμήσεις για μια ευρεία ποικιλία συμπεριφορών των σκύλων. Από το 2006 το C-BARQ είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο και χρησιμοποιείται από πολλούς ιδιοκτήτες σκύλων μα και ομίλους. Αυτό έχει δημιουργήσει μια τεράστια βάση δεδομένων για την συμπεριφορά των σκύλων, βοηθώντας τους επιστήμονες που ασχολούνται με αυτά τα θέματα.
Για τη μελέτη αυτή οι ερευνητές δέχτηκαν δεδομένα σχετικά με σκύλους που είχαν στειρωθεί για τους ακόλουθους λόγους:
- Απαίτηση του εκτροφέα ή του καταφύγιου/σωματείου
- Για σκοπούς ελέγχου των γεννήσεων
- Για την πρόληψη προβλημάτων υγείας ή για τη διόρθωση προβλημάτων υγείας
Δεδομένου ότι η τελική εστίαση της μελέτης ήταν η συμπεριφορά των σκύλων δεν ήθελαν να "μολύνουν" το δείγμα χρησιμοποιώντας σκύλους που είχαν ευνουχιστεί λόγω προβλημάτων συμπεριφοράς. Για το λόγο αυτό, απόκλεισαν τα σκυλιά που έχουν στειρωθεί για τους ακόλουθους λόγους:
- Να διορθώσουν ένα πρόβλημα συμπεριφοράς
- Για την πρόληψη ενός προβλήματος συμπεριφοράς
- Επειδή συστήθηκε από τον κτηνίατρο
- Εκείνους που στειρώθηκαν για άγνωστους λόγους
Επειδή τα δεδομένα ελήφθησαν σε σκύλους που είχαν ευνουχιστεί σε ηλικίες έως 10 ετών, αυτό σήμαινε ότι οι ερευνητές θα μπορούσαν, επίσης, να εξετάσουν τα αποτελέσματα της πρώιμης και της όψιμης στείρωσης.
Όπως και σε προηγούμενες μελέτες, τα νέα δεδομένα δείχνουν σαφώς ότι δεν παρατηρήθηκαν τα θετικά συμπεριφορικά αποτελέσματα που αναμένονταν από τη στείρωση και, εν πάση περιπτώσει, οι συμπεριφορές των στειρωμένων αρσενικών σκύλων τείνουν να είναι σημαντικά λιγότερο επιθυμητές.
Από τις 100 συμπεριφορές που αξιολογήθηκαν, 40 εμφάνισαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των ευνουχισμένων και ανέπαφων σκύλων. Μόνο τέσσερις από αυτές τις συμπεριφορές έδειξαν ένα πιο θετικό αποτέλεσμα ως αποτέλεσμα της στείρωσης. Τα στειρωμένα σκυλιά ήταν λιγότερο πιθανό να "σημαδέψουν" με ούρα σε εσωτερικούς χώρους ή να ουρλιάζουν/κλαψουρίζουν όταν αφεθούν μόνα τους. Τα στειρωμένα σκυλιά, όταν ήταν λυτά, ήταν επίσης πιο πιθανό να επιστρέψουν όταν τους καλούσαν και υπήρχε και η τάση να είναι πιο αξιόπιστα στην επαναφορά αντικειμένων (να φέρουν το μπαλάκι π.χ.). Κάπου εδώ τελείωναν τα θετικά αποτελέσματα της στείρωσης ως προς την συμπεριφορά. Οι άλλες 36 συμπεριφορές ήταν περισσότερο αρνητικές στα στειρωμένα αρσενικά σκυλιά.
Το σοβαρότερο, αρνητικό αποτέλεσμα της στείρωσης είναι αυτό που έρχεται σε αντίθεση με την προσδοκία μείωσης της επιθετικότητας. Τα στειρωμένα σκυλιά ήταν πιο πιθανό να επιδείξουν επιθετικότητα όταν κάποιος μεταφορέας, ντελιβεράς ή ταχυδρόμος πλησίαζε στο σπίτι, όταν άγνωστοι για τον σκύλο περπατούσαν μέσα στο σπίτι, όταν περνούσαν άνθρωποι που έτρεχαν, ποδηλάτες ή skaters, όταν πλησίαζε απευθείας ένα άγνωστο σκυλί, όταν ένα άγνωστο άτομο για τον σκύλο πλησίαζε τον ιδιοκτήτη ή άλλο μέλος της οικογένειας και όταν μικρά ζώα όπως γάτες ή σκίουροι έμπαιναν στην αυλή. Επιπλέον, όσο μικρότερη ήταν η ηλικία της στείρωσης, τόσο χειρότερα ήταν αυτά τα αποτελέσματα.
Επίσης, τα στειρωμένα σκυλιά έδειξαν περισσότερες φοβίες. Αυτές περιελάμβαναν:
- Αντιδράσεις σε δυνατούς θορύβους
- Άγχος όταν εκτίθενται για πρώτη φορά σε άγνωστες καταστάσεις.
- Όταν προσεγγίζονται άμεσα από ένα άγνωστο παιδί
- Όταν γαβγίζει ή "γκρινιάζει" άλλο, άγνωστο σκυλί
- Όταν πλησιάζει κάποιος άλλος σκύλος παρόμοιας ή μεγαλύτερης ηλικίας
- Όταν συναντά περίεργα ή άγνωστα αντικείμενα πάνω ή κοντά στο πεζοδρόμιο
- Όταν συναντά αντικείμενα που στροβιλίζονται από τον αέρα
- Όταν εξετάζεται από κτηνίατρο
- Όταν του κόβουν τα νύχια
Για άλλη μια φορά, όσο μικρότερο ήταν το σκυλί όταν στειρώθηκε, τόσο μεγαλύτερη ήταν η ένταση αυτών των φαινομένων που σχετίζονται με το φόβο.
Υπήρχαν και άλλα προβλήματα συμπεριφοράς που εμφανίστηκαν συχνότερα στα στειρωμένα σκυλιά, όπως η κατανάλωση περιττωμάτων (δικά τους ή από άλλα ζώα), το κύλισμα σε περιττώματα ή άλλες δύσοσμες ουσίες, η κλοπή φαγητού και η λαιμαργία, το επίμονο γάβγισμα και το εμμονικό γλείψιμο ή μάσημα των νυχιών.
Όπως και να το δει κάποιος, υπάρχει ξεκάθαρα ένα μοτίβο που δείχνει πως η στείρωση δεν μπορεί να προτείνεται για διόρθωση συμπεριφοράς και είναι πολύ πιθανό να πάρουμε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που περιμένουμε. Τα μοναδικά αδιαμφισβήτητα "αβαντάζ" της στείρωσης είναι ο έλεγχος της αναπαραγωγής και του αριθμού των σκύλων και η εξαφάνιση κάθε πιθανότητας εμφάνισης προβλήματος υγείας σχετικό με την μήτρα ή τους όρχεις.
Όπως παρατήρησε και κάποιος από τους επιστήμονες: "Οι ευεργετικές επιδράσεις της γοναδεκτομής (στείρωση) στηρίζονται στην ανάγκη να μειωθεί ο αριθμός των ανεπιθύμητων ζώων συντροφιάς. Παρατηρείται σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, χιλιάδες σκύλοι να υποβάλλονται σε ευθανασία στα καταφύγια που συνήθως παραδίδονται διότι παρουσιάζουν ανεπιθύμητες συμπεριφορές.Έτσι, τα τρέχοντα ευρήματα παρουσιάζουν το παράδοξο ότι ο ευνουχισμός μπορεί να μειώσει τον αριθμό των ανεπιθύμητων σκύλων αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει την πιθανότητα προβληματικών συμπεριφορών που μειώνουν την πιθανότητα των ευνουχισμένων σκυλιών να έχουν μια καλή συμβίωση και τους καθιστούν πιο ευάλωτους στο να παραδοθούν ή να εγκαταλειφθούν."
Όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα σχετικά με τον σκύλο, η στείρωση είναι μια ενέργεια στην οποία θα πρέπει να προβούμε για τους σωστούς λόγους και με τις κατάλληλες συνθήκες. Το μοναδικό που θα μας βοηθήσει να βρούμε τα παραπάνω είναι η θέληση για ενημέρωση, χωρίς να ψάχνουμε "μαγικές λύσεις".
* Στοιχεία από το άρθρο του psychologytoday.com
