Εδώ και χρόνια οι ερευνητές διαφωνούν ως προς τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την εκδήλωση της ζήλιας. Είναι, άραγε, απλά ένα φαινόμενο που δημιούργησε η κοινωνία μας ή αποτελεί ενσωματωμένο συναίσθημα στον εγκέφαλό μας;
Μια νέα έρευνα που μελέτησε τις συμπεριφορές ζήλιας μεταξύ σκύλων έρχεται να υποστηρίξει το δεύτερο, προτείνοντας την ύπαρξη μιας βασικής, πρωτόγονης μορφής του συναισθήματος που –πλέον- έχει εξελιχθεί με απώτερο σκοπό την προστασία των κοινωνικών μας σχέσεων από εξωγενείς απειλές. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο PLOS One.
Οι μέχρι τώρα έρευνες, σύμφωνα με τους επιστήμονες, που έγιναν για τη ζήλια αφορά τα ζευγάρια, όμως το συναίσθημα είναι κοινό και μεταξύ φίλων, αδελφών ακόμα και στενών συνεργατών. Πρώιμα σημεία ζήλιας περιγράφονται, ακόμα, και μεταξύ βρεφών και μικρών παιδιών. Επιπλέον, η κατανόηση των μηχανισμών που υπεισέρχονται στη ζήλια στον άνθρωπο είναι σημαντική, καθώς συχνά αναφέρεται ως η τρίτη αιτία ανθρωποκτονιών.
Μέχρι σήμερα, δεν είχαν γίνει μελέτες σχετικά με τη ζήλια μεταξύ των σκύλων. Με την πεποίθηση ότι τέτοιες μελέτες μπορεί να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της ζήλιας μεταξύ των ανθρώπων, η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε σε 36 σκύλους μια σειρά από δοκιμασίες, που προσαρμόστηκαν από ένα πείραμα που διεξάγεται συνήθως σε βρέφη 6 μηνών.
Αρχικά, ζητήθηκε από τους ιδιοκτήτες των σκύλων να αγνοήσουν το κατοικίδιο τους εντός σπιτιού και να εστιάσουν την προσοχή τους είτε σε ένα ομοίωμα σκύλου (λούτρινο, κινούμενο ή όχι), είτε σε ένα οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο. Οι ιδιοκτήτες έπρεπε να συμπεριφέρονται σε κάθε αντικείμενο όπως στο σκύλο τους. Σε μια άλλη δοκιμασία, ζητήθηκε από τους ιδιοκτήτες να διαβάσουν ένα βιβλίο, αγνοώντας και πάλι το σκύλο τους.
Όλες οι δοκιμασίες βιντεοσκοπήθηκαν και κλήθηκαν ανεξάρτητοι εκτιμητές να αξιολογήσουν την επιθετικότητα και τις συμπεριφορές απόσπασης ή αναζήτησης της προσοχής των ιδιοκτητών που παρουσίαζαν οι σκύλοι. Προέκυψε, λοιπόν, ότι η πλειοψηφία των σκύλων (78%) έσπρωχνε ή ακουμπούσε τον ιδιοκτήτη όταν η προσοχή του τελευταίου ήταν εστιασμένη στο ομοίωμα σκύλου, ενώ μόλις το 42% και το 22% επέδειξε τέτοια συμπεριφορά όταν οι ιδιοκτήτες τους ασχολούνταν με το άλλο αντικείμενο και το βιβλίο, αντίστοιχα. Επιπρόσθετα, το 30% των σκύλων προσπάθησε να παρέμβει μεταξύ ιδιοκτήτη και ομοιώματος σκύλου, ενώ το 25% άρπαξε το ομοίωμα.
Με βάση τα επίπεδα επιθετικότητας των σκύλων απέναντι στο λούτρινο ομοίωμα, οι συγγραφείς πιστεύουν πως τα κατοικίδια θεώρησαν τα ψεύτικα ως αληθινά, καθώς το 86% εξ αυτών τα μυρίστηκε στο οπίσθιο μέρος - ο τρόπος με τον οποίο οι σκύλοι εξερευνούν άλλους σκύλους- είτε κατά τη διάρκεια του πειράματος, είτε μετά το πέρας αυτού.
«Η μελέτη μας προτείνει, όχι μόνο ότι οι σκύλοι εμπλέκονται σε ό,τι αναφέρεται ως συμπεριφορά ζήλιας, αλλά ότι επιπλέον αναζήτησαν τρόπους να διακόψουν τη σύνδεση μεταξύ του ιδιοκτήτη και του φαινομενικού ανταγωνιστή τους», δήλωσε η Δρ. Christine Harris, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της California-San Diego (UCSD) και μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Φυσικά, δε μπορούμε να αναφερθούμε στην πραγματική εμπειρία που βίωσαν οι σκύλοι, αλλά φαίνεται ότι κινητοποιήθηκαν για να προστατέψουν μια σημαντική, για αυτούς, κοινωνική σχέση.»
Εν κατακλείδι η Δρ.Harris δήλωσε ότι τα ευρήματα της έρευνας στηρίζουν την εξής θεωρία: «Πολλοί άνθρωποι έχουν υποθέσει ότι η ζήλια είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα του ανθρώπινου είδους – ή ότι πρόκειται για ένα συναίσθημα συνυφασμένο με τις σεξουαλικές και ερωτικές σχέσεις. Τα αποτελέσματα μας αμφισβητούν αυτές τις ιδέες, δείχνοντας ότι και τα ζώα, εκτός από εμάς, μπορούν να εκφράσουν έντονη ανησυχία κάθε φορά που κάποιος ανταγωνιστής θα σφετεριστεί τη στοργή ενός αγαπημένου τους προσώπου.»
Πηγή
Μια νέα έρευνα που μελέτησε τις συμπεριφορές ζήλιας μεταξύ σκύλων έρχεται να υποστηρίξει το δεύτερο, προτείνοντας την ύπαρξη μιας βασικής, πρωτόγονης μορφής του συναισθήματος που –πλέον- έχει εξελιχθεί με απώτερο σκοπό την προστασία των κοινωνικών μας σχέσεων από εξωγενείς απειλές. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο PLOS One.
Οι μέχρι τώρα έρευνες, σύμφωνα με τους επιστήμονες, που έγιναν για τη ζήλια αφορά τα ζευγάρια, όμως το συναίσθημα είναι κοινό και μεταξύ φίλων, αδελφών ακόμα και στενών συνεργατών. Πρώιμα σημεία ζήλιας περιγράφονται, ακόμα, και μεταξύ βρεφών και μικρών παιδιών. Επιπλέον, η κατανόηση των μηχανισμών που υπεισέρχονται στη ζήλια στον άνθρωπο είναι σημαντική, καθώς συχνά αναφέρεται ως η τρίτη αιτία ανθρωποκτονιών.
Μέχρι σήμερα, δεν είχαν γίνει μελέτες σχετικά με τη ζήλια μεταξύ των σκύλων. Με την πεποίθηση ότι τέτοιες μελέτες μπορεί να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της ζήλιας μεταξύ των ανθρώπων, η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε σε 36 σκύλους μια σειρά από δοκιμασίες, που προσαρμόστηκαν από ένα πείραμα που διεξάγεται συνήθως σε βρέφη 6 μηνών.
Αρχικά, ζητήθηκε από τους ιδιοκτήτες των σκύλων να αγνοήσουν το κατοικίδιο τους εντός σπιτιού και να εστιάσουν την προσοχή τους είτε σε ένα ομοίωμα σκύλου (λούτρινο, κινούμενο ή όχι), είτε σε ένα οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο. Οι ιδιοκτήτες έπρεπε να συμπεριφέρονται σε κάθε αντικείμενο όπως στο σκύλο τους. Σε μια άλλη δοκιμασία, ζητήθηκε από τους ιδιοκτήτες να διαβάσουν ένα βιβλίο, αγνοώντας και πάλι το σκύλο τους.
Όλες οι δοκιμασίες βιντεοσκοπήθηκαν και κλήθηκαν ανεξάρτητοι εκτιμητές να αξιολογήσουν την επιθετικότητα και τις συμπεριφορές απόσπασης ή αναζήτησης της προσοχής των ιδιοκτητών που παρουσίαζαν οι σκύλοι. Προέκυψε, λοιπόν, ότι η πλειοψηφία των σκύλων (78%) έσπρωχνε ή ακουμπούσε τον ιδιοκτήτη όταν η προσοχή του τελευταίου ήταν εστιασμένη στο ομοίωμα σκύλου, ενώ μόλις το 42% και το 22% επέδειξε τέτοια συμπεριφορά όταν οι ιδιοκτήτες τους ασχολούνταν με το άλλο αντικείμενο και το βιβλίο, αντίστοιχα. Επιπρόσθετα, το 30% των σκύλων προσπάθησε να παρέμβει μεταξύ ιδιοκτήτη και ομοιώματος σκύλου, ενώ το 25% άρπαξε το ομοίωμα.
Με βάση τα επίπεδα επιθετικότητας των σκύλων απέναντι στο λούτρινο ομοίωμα, οι συγγραφείς πιστεύουν πως τα κατοικίδια θεώρησαν τα ψεύτικα ως αληθινά, καθώς το 86% εξ αυτών τα μυρίστηκε στο οπίσθιο μέρος - ο τρόπος με τον οποίο οι σκύλοι εξερευνούν άλλους σκύλους- είτε κατά τη διάρκεια του πειράματος, είτε μετά το πέρας αυτού.
«Η μελέτη μας προτείνει, όχι μόνο ότι οι σκύλοι εμπλέκονται σε ό,τι αναφέρεται ως συμπεριφορά ζήλιας, αλλά ότι επιπλέον αναζήτησαν τρόπους να διακόψουν τη σύνδεση μεταξύ του ιδιοκτήτη και του φαινομενικού ανταγωνιστή τους», δήλωσε η Δρ. Christine Harris, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της California-San Diego (UCSD) και μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Φυσικά, δε μπορούμε να αναφερθούμε στην πραγματική εμπειρία που βίωσαν οι σκύλοι, αλλά φαίνεται ότι κινητοποιήθηκαν για να προστατέψουν μια σημαντική, για αυτούς, κοινωνική σχέση.»
Εν κατακλείδι η Δρ.Harris δήλωσε ότι τα ευρήματα της έρευνας στηρίζουν την εξής θεωρία: «Πολλοί άνθρωποι έχουν υποθέσει ότι η ζήλια είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα του ανθρώπινου είδους – ή ότι πρόκειται για ένα συναίσθημα συνυφασμένο με τις σεξουαλικές και ερωτικές σχέσεις. Τα αποτελέσματα μας αμφισβητούν αυτές τις ιδέες, δείχνοντας ότι και τα ζώα, εκτός από εμάς, μπορούν να εκφράσουν έντονη ανησυχία κάθε φορά που κάποιος ανταγωνιστής θα σφετεριστεί τη στοργή ενός αγαπημένου τους προσώπου.»
Πηγή
