Λίγο πριν το millennium (2000) ο γνωστός εκτροφέας Ροδεσιανών Ρίτζμπακ και συγγραφέας, Stig Carlson συμμετείχε ενεργά στον προγραμματισμό εκδηλώσεων με θέμα: “Έχουμε ανάγκη τον σκύλο..” και έκανε διάφορες ομιλίες με θέμα το μέλλον του σκύλου ως ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου, ως συντρόφου.
Παρακάτω θα δούμε μια από αυτές τις ομιλίες/συνεντεύξεις που δημοσιεύθηκε σε ενημερωτικό έντυπο της Διεθνούς Κυνολογικής Ομοσπονδίας τότε και αφορούσε το μέλλον της κυνοφιλίας.
Ποιο θα είναι το μέλλον των σκύλων, των δραστηριοτήτων γύρω από αυτό, των κυνοφιλικών ομίλων, παρά τις διεθνείς απειλές;
Η πορεία του σκύλου προς την τρίτη χιλιετηρίδα μετά Χριστόν (μία συνάντηση που η Μητέρα Φύση μπορεί να μην γνωρίσει) ξεκίνησε τουλάχιστον 20.000 χρόνια. Έστω κι αν ο σκύλος, η γάτα και η αρκούδα έχουν κοινό πρόγονο, το είδος των σκύλων κατείχε πάντα εδώ και χιλιάδες χρόνια μια απόλυτα μοναδική θέση στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Έχοντας στις πρωτόγονες κοινωνίες ένα ρόλο φύλαξης και καθαρισμού (τότε ο σκύλος δεν ήταν ακόμα ολοκληρωτικά κατοικίδιος) και έχοντας πολλούς αλλά λιγότερο πρωτόγονους ρόλους τον 20ο αιώνα. Φαίνεται λοιπόν πως το πλέον προσαρμόσιμο θηλαστικό στη ζωή της Γης, δεν έγινε μόνο ο “σύντροφος” όπως η γάτα, αλλά έπαιξε το δικό του ρόλο, όχι μόνο στην αρχική και σύγχρονη εξέλιξη της ανθρωπότητας αλλά και στην κοινωνική ανάπτυξη.
Γιατί μια τόσο δραματική αρχή;
Γιατί, δυστυχώς, η ύπαρξη του σκύλου σαν κατοικίδιο απειλείται πολύ πιο σοβαρά από ότι πιστεύουν οι κυνόφιλοι. Δεν αναφέρομαι στις εγγραφές των σκύλων στους Εθνικούς Ομίλους, ούτε στις συμμετοχές στις παραδοσιακές εκθέσεις σκύλων.
Οι εφτά σημαντικότερες απειλές του σήμερα και του αύριο:
- Ο όγκος των “δραστηριοτήτων” για τον ελεύθερο χρόνο αυξάνεται ανησυχητικά, πολλές από αυτές έχουν τον τίτλο των “σπορ” χωρίς να είναι αθλήματα. Οι νέες γενιές έχουν μια τεράστια επιλογή απέναντι στην οποία βρίσκονται σε σύγχυση.
- Οι αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι κοινωνικές αλλαγές που οφείλονται στις νέες τεχνολογίες. Οι “Εθνικές Οδοί της Επικοινωνίας” (Datenhighways), δηλαδή, τα ηλεκτρονικά συστήματα επικοινωνίας σε διεθνή κλίμακα (αυτό που σήμερα ονομάζουμε “κοινωνικά δίκτυα”), θα αποτελέσουν ένα φαινόμενο “μόδας” για κάποιες ακόμα δεκαετίες αλλά μετά θα γίνουν μια αναγκαία, καινούργια πραγματικότητα.
- Η “έκρηξη” των αστικών κέντρων. Η φύση έχει ήδη περιοριστεί σε δεύτερη ή τρίτη μοίρα.
- Η ταχεία πτώση των τιμών των μηχανικών χόμπι (hobbies). Ο “γενναίος Νέος Κόσμος” των μηχανημάτων που αναλαμβάνουν την φυσική μας κατάστασή. Μια τεράστια αγορά που λίγοι αντιλαμβάνονται σήμερα, την έκταση και τους κινδύνους της. Από το ποδήλατο (το mountainbike τουλάχιστον είναι προορισμένο για τον καθαρό αέρα), μέχρι τα όργανα γυμναστικής και αθλημάτων στο διαμέρισμα.
- Η αυξανόμενη παρουσία ομάδων “κοινωνικού ενδιαφέροντος” που είναι επιστημονικά και οικονομικά εξαρτώμενες. Οι ομάδες αυτές είναι συνεχώς στο κυνήγι καινούργιων στόχων για τις εκστρατείες τους και βέβαια η αναζήτηση του χρήματος προηγείται πάντα της αναζήτησης του σωστού. Εκεί οι πολεμικές που έχουν αρχίσει για τις αλλεργίες και τη σχέση τους με τα κατοικίδια είναι χαρακτηριστικές.
- Η απόσταση που όλο και αυξάνεται μεταξύ του μεγάλου αριθμού τηλεοπτικών καναλιών και την αντίστοιχα μικρή ποσότητα προγραμμάτων και ενημέρωσης που μπορούν να προσφέρουν, ένα από τα συμπτώματα αυτού είναι και η επέκταση του κίτρινου Τύπου. Η πολεμική που ξεκίνησε στη Σουηδία για την κοπή των αφτιών και της ουράς ορισμένων φυλών σκύλων και στην οποία δεν θέλω να πάρω θέση εδώ, χρησιμοποιήθηκε ως θέμα εντυπωσιασμού και οδηγήθηκε δυστυχώς μέχρι τέλους από τις κίτρινες φυλλάδες του Τύπου. Επίσης, η απίστευτα επιθετική διαμάχη που μαίνεται αυτή τη στιγμή σε μεγάλο μερίδιο του Αγγλικού και του Γερμανικού Τύπου για τους “σκύλους δολοφόνους” οδήγησε ήδη σε μια από τις ανεπιθύμητες συνέπειες σε μερικά μέρη της Αυστρίας που είναι η υποχρέωση οι σκύλοι να φορούν φίμωτρο.
- Τέλος η τάση των Κοινοβουλίων που γίνεται όλο και πιο συχνή και κυρίως πιο τρομακτική, να παίρνουν “συμβολικές” όπως τις λένε αποφάσεις, καλύπτοντας έτσι την ανικανότητά τους να μελετήσουν και να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα προβλήματα και κρύβοντας συγχρόνως την απειλή που υπάρχει για τα οικόσιτα ζώα. Κανένα πολιτικό κόμμα, καμιά κυβέρνηση δεν φαίνεται ικανή να απαντήσει στο πρόβλημα της ανεργίας. Στα σοβαρά προβλήματα και στις απειλές για τον άνθρωπο απαντούν με αποφάσεις εντυπωσιασμού, επιφανειακές και ανεύθυνες, χωρίς αποτέλεσμα. Στην απειλή του αλκοόλ απαντούν με την απαγόρευση της εμφάνισης κάποιων συμβόλων ή την έκφρασή τους ακόμα και στη μουσική, Τα προβλήματα που άπτονται του σεξ αντιμετωπίζονται με απλοϊκές τουλάχιστον λύσεις, όπως απαγορεύσεις που αφορούν τη διαφήμιση ή εβδομαδιαία έντυπα και η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους εμφανίζεται ως απάντηση στην άνευ προηγουμένου μόλυνση της ατμόσφαιρας που μας σκοτώνει! Έτσι και οι σκύλοι μας φαίνεται πως έχουν το μερίδιό τους, στη λίστα των θεμάτων προς εντυπωσιασμό των πολιτικών μας. Στην “δημοκρατική” Αυστραλία ορισμένες πόλεις συγχαίρουν η μία την άλλη ευχαριστημένες για την επίτευξη της απαγόρευσης κατοχής κατοικίδιου στα αστικά κέντρα και τους πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους βάσει των οποίων υπολογίζεται πόσα κατοικίδια μπορεί να έχει κάποιος εκτός αστικών κέντρων, στην ύπαιθρο! …και δεν είναι μόνο η Αυστραλία. Στη Φινλανδία οι εκδηλώσεις σκύλων σε αθλητικούς χώρους απειλούνται από την κινδυνολογία περί αλλεργιών. Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα είναι πως όλοι εμείς δεν προσέξαμε εγκαίρως την εμφάνιση αυτών των φαινομένων.
Ο άνθρωπος είναι ο καλύτερος φίλος του σκύλου;
Ποια στάση πρέπει να κρατήσουμε εμείς οι άνθρωποι που αγαπάμε τον αρχαιότερο φίλο ώστε να προστατεύσουμε την ύπαρξή μας;
Τα προβλήματα δεν λύνονται αν παραμένουμε απαθείς ή αναβάλουμε κάθε δράση για την επομένη.
Στην Κινεζική γλώσσα χρησιμοποιείται το ίδιο σύμβολο για τη λέξη “κρίση” και για τη λέξη “ενθαρρυντικό σημάδι”! Προτείνω, λοιπόν, να αντιπαραθέσουμε τα σημεία που είναι ενθαρρυντικά για το μέλλον της κυνοφιλίας.
Οι επτά θετικοί παράγοντες
- Η ικανότητα του ανθρώπου να αντιδρά απέναντι σε αρνητικές καταστάσεις. Η εξάπλωση έχει ήδη δημιουργήσει την προσπάθεια ανθρώπων να καταφύγουν στην αγροτική ζωή, να επιστρέψουν στη φύση.
- Η απομόνωση του ανθρώπου στη σύγχρονη κοινωνία δημιουργεί την ανάγκη της αναζήτηση καινούργιων κοινωνικών δεσμών.
- Η υπερανάπτυξη των media (Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης). Μέσα σε 16 περίπου χρόνια η Ευρώπη έζησε την εμφάνιση εκατοντάδων τηλεοπτικών καναλιών που αναζητούν μάταια προγράμματα.
- Η πρόκληση που δημιουργούν οι κίνδυνοι των νέων ειδών αθλημάτων και που ο κόσμος της κυνοφιλίας πρέπει να έχει το θάρρος να αντιμετωπίσει, αμφισβητώντας τις στερεότυπες λύσεις.
- Η τάση που υπάρχει για τη συμμετοχή σε καινούργια χόμπι σε σχέση με το σκύλο -επιφυλάσσομαι να τα ονομάσω αθλήματα, όπως το flyball, οι αγώνες δίωξης τεχνητού θηράματος και βέβαια το agility (αγώνες δεξιοτεχνίας σκύλων).
- Η ανάγκη για υγιείς ενασχολήσεις τον ελεύθερο χρόνο. Η αναζήτηση καινούργιων χόμπι κοντά στη φύση.
- Η αντίδραση στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, από την παιδική εγκληματικότητα ως την εγκατάλειψη των υπερηλίκων.
Οι λύσεις για την κυνοφιλία.
Αλήθεια No 1: Τίποτα δεν μπορεί να διατηρηθεί χωρίς να προσαρμοστεί στις αλλαγές. Κανένα φαινόμενο δε μένει στάσιμο. Αναπτύσεται ή πεθαίνει. Ο κόσμος των σκύλων πρέπει να αποφασίσει σύντομα την πορεία του.
Αλήθεια No 2: Καμιά προσπάθεια δεν μπορεί να στηριχτεί μακροχρόνια στην διαφημιστική εκστρατεία, γιατί ακόμα κι όταν ο σκοπός είναι ευγενής, κοστίζει πολύ. Ο κόσμος της κυνοφιλίας πρέπει να αναθεωρήσει το σύνολο της δομής του και θα ήταν καλό να ξεκινήσουμε τώρα βάζοντας στόχο ένα πενταετές πρόγραμμα. Εννοώ βέβαια ένα κοινό διεθνές πρόγραμμα και όχι την πορεία κάθε κυνολογικού ομίλου χωριστά.
Η λύση βρίσκεται στη σχέση ανθρώπου-σκύλου. Πρέπει να αναπτυχθούν τομείς με δυνατότητες, όπως πρώτα απ’ όλα ο κοινωνικός ρόλος που μπορεί να παίξει ο σκύλος, βοηθώντας τα παιδιά να μείνουν μακριά από τους δρόμους και τους ηλικιωμένους να μη ζουν απομονωμένοι. Τη σημαντικότερη δυνατότητα μας τη δίνουν τα μέσα (ΜΜΕ) ώστε να γνωρίσει ο κόσμος τα αθλήματα σχετικά με το σκύλο.
Πρέπει να επινοήσουμε μια στρατηγική για τα επόμενα δέκα χρόνια όσον αφορά την ενημέρωση και την επικοινωνία πράγμα που σημαίνει πως χρειάζονται πόροι και μάλιστα όχι μόνο οικονομικοί αλλά ανθρώπινο δυναμικό, προσωπικό ειδικευμένο και με προσόντα όπως και μακροχρόνια δέσμευση και συνέπεια.
Κάθε στρατηγική πρέπει να έχει ένα άξονα: την ανάγκη παροχής στοιχείων στους ανθρώπους που βρίσκονται στα κέντρα αποφάσεων και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της χρησιμότητας του σκύλου για τον άνθρωπο. Κάθε πρόγραμμα ξεκινάει με τη συγκέντρωση στοιχείων έτσι ώστε να δοθεί στους δύσπιστους ένας λόγος να πιστέψουν (“A reason to believe”). Αυτό απαιτεί τεράστια δουλειά από τους κυνολογικούς ομίλους σε εθνικό επίπεδο.
Μετά έρχεται η “προώθηση του προϊόντος”, που στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να γίνεται μέσω των νέων ηλεκτρονικών μέσων, να γίνουν γνωστές οι δραστηριότητες με τους σκύλους. Στον τομέα αυτό θεωρώ αποτυχία ότι μέχρι σήμερα δεν καταφέραμε να ξεπεράσουμε την αντίληψη ότι οι εκθέσεις σκύλων είναι “καλλιστεία”, όταν πρόκειται για τον εντοπισμό και την αναγνώριση των καλύτερων δειγμάτων των φυλών για την βελτίωση και διατήρησή τους.
Ο δρόμος για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων/αθλημάτων με το σκύλο και τη δημιουργία νέων, είναι μακρύς αλλά ρεαλιστικός και δελεαστικός. Ο κόσμος του σκύλου πρέπει να αποκτήσει καινούργιες ιδέες που να ικανοποιούν τα κριτήρια που θέτουν και τα τηλεοπτικά μέσα και οι ασχολούμενοι με την κυνολογία. Είναι βέβαιο πως τα τηλεοπτικά μέσα μπορούν να βασιστούν στο ενδιαφέρον του κοινού για τα θέματα αυτά και στον διαφημιστικό χώρο που θα αναπτυχθεί.
Κοινωνιολογικές έρευνες για το ρόλο των σκύλων στη σημερινή κοινωνία όπως οι έρευνες GOTHENBURG που έγιναν στη Σουηδία από την L. Norling πρέπει να γίνονται σε διεθνή κλίμακα. Όταν θα έχουν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία για τον αναντικατάστατο ρόλο του σκύλου δίπλα μας τότε θα μπορούμε να επιχειρηματολογήσουμε στην πολιτική σκηνή.
Επίσης πρέπει να ονειρευόμαστε τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία πραγματικά παγκόσμια. Αυτή τη στιγμή η FCI (Διεθνής Κυνολογική Ομοσπονδία) είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός αποτελεσματικός και ισχυρός, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι φαντάζονται οι περισσότεροι. Ήδη εξαπλώνεται από την Ανατολή στο Μπέριγκ, στη Νότιο Αμερική, στην Τουρκία και στη Νότιο Αφρική. Οι δυσκολίες θα είναι με τις συντηρητικές θρησκευτικές εθνότητες έντονα μουσουλμανικές, λόγω των ανθρωποκεντρικών αποκλειστικά αντιλήψεών τους.
Ήδη τα αθλήματα με τους σκύλους έχουν όλο και περισσότερους φανατικούς και επιτρέψτε μου να ονειρεύομαι ότι κάποτε το agility μπορεί να γίνει Ολυμπιακό άθλημα.
Άφησα για το τέλος το πιο σημαντικό ίσως, που είναι η ενημέρωση σε σχολικό επίπεδο και χωρίς την οποία δεν μπορεί να προχωρήσει η κυνοφιλία. Στην προσπάθειά μας για το μέλλον των ειδών του σκύλου δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα άγρια είδη, τους προγόνους των σκύλων μας. Αν δεν έχουμε το αίσθημα της τεράστιας ευθύνης απέναντι στο ζωικό βασίλειο γενικότερα, δεν έχουμε το δικαίωμα να ονειρευόμαστε ένα καλύτερο μέλλον για τον κόσμο των σκύλων την επόμενη χιλιετηρίδα.
Το περιβάλλον είναι υπόθεση όλων και του καθένα μας και η ευημερία των άγριων ειδών στη φύση είναι υπόθεση τιμής για κάθε πραγματικό κυνόφιλο.
Ο Stig Carlson ζει στις Βρυξέλλες, διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Διαφημιστικών Γραφείων (European Association of Advertising Agencies).
